Jan van der Kooi: een huis vol vogels
CultuurBURGUM – Kunstschilder Jan van der Kooi uit Burgum is dagelijks omringd door vogels. Geen levende soorten weliswaar, maar door hem geschilderde exemplaren, die een plek hebben gevonden in zijn huis. Daarmee maakt hij de natuur en bedreigde vogelsoorten zichtbaar in zijn eigen 'Refugium'.
"Het begon als een aardigheidje", zegt Van der Kooi. "De kinderen wonen inmiddels op zichzelf en het huis werd leeg: zou ik, in de traditie van het Nederlandse Trompe-l'oeil (vergissing van het oog) een vogel op de muur kunnen schilderen zodat bezoekers even in de veronderstelling zijn dat er een echt vogeltje op de deurpost zit? We hebben een grote tuin waar veel vogels in worden gespot. Zo kwam het winterkoninkje als eerste aan de beurt. Ik maakte een kleine tekening op de muur en schilderde vervolgens in één keer het diertje op de deurpost. Het werkte: een 'echte' vogel in de kamer! Al snel werd het idee om vogels op de muren en deuren te schilderen gemotiveerd door een onbehagen dat al lang in me sluimerde: het verdwijnen van de Friese weidevogels. 'Refugium' was geboren: refugium betekent schuilplaats en de gedachte achter dit idee is simpel; als de weidevogels uit het ons omringende landschap verdwijnen, geef ik ze een plek op de muren van ons huis. Voor de volgende generaties.
Ik schilder nooit van foto's. De vorm, de schaduw en de ruimtelijkheid kun je nooit van een foto naschilderen. Voor het afbeelden heb ik een echt exemplaar nodig. Natuurmusea in Feanwâlden en Leeuwarden steunden volmondig mijn plan en leveren op verzoek opgezette dieren voor mijn Refugium. Het idee om de muren van mijn huis te beschilderen met dieren die op uitsterven staan, kreeg ineens en onbedoeld aandacht in de landelijke media. Andere natuurhistorische musea boden ongevraagd hun medewerking en zelfs het Duitse WDR wil komen filmen. En na een optreden in het radioprogramma Vroege Vogels kwamen er veel vragen binnen of ik elders hetzelfde wilde komen doen. Voorlopig houd ik het echter bij mijn eigen huis en mijn eigen muren in Burgum."
