Het gaat niet goed met de bijen

Voor wie belangstelling heeft voor honingbijen en de producten die ze maken, is er zaterdag 9 juli aanstaande de Open Imkerij Dag. Hoewel de bijentelling een groter aantal bijen opleverde, gaat het nog steeds niet heel goed met de bijenstand in Nederland.

Een opleving is wel belangrijk. De achteruitgang van iedere diersoort heeft invloed op ons ecosysteem, maar voor de bij is wel een speciale rol weggelegd. Tachtig procent van alle planten op aarde zijn voor de voortplanting afhankelijk van de bestuiving van de bij. Zonder bijen geen groenten, geen noten, geen chocolade, geen koffie en geen fruit. We hebben de bijen dus hard nodig.

Gevolgen
En dat blijkt al meteen. Een Amerikaanse studie laat zien dat de opbrengst van gewassen zoals kersen, appels en bosbessen in bepaalde landbouwgebieden een stuk minder is door een gebrek aan bijen. Deze gewassen zijn namelijk voor een groot deel afhankelijk van bestuiving. In China worden sommige gewassen al met de hand bestoven. De bijensterfte roept daarom de nodige bezorgdheid op. Voedselzekerheid is er niet meer als de bijensterfte voortduurt.

Bijen op een honingraad. -  Foto: Pixabay

Kunnen we er iets aan doen?
Uit onderzoek blijkt dat de sterfte onder bijen een aantal aanwijsbare oorzaken heeft. “Bijen hebben twee dingen nodig: bed en breakfast”, zegt bijenexpert Koos Biesmeijer. “Ze hebben iets nodig om te nestelen, bijvoorbeeld een bijenhotel. En ze hebben bloemen nodig. Dus tegels eruit en bloemen erin.” De afgelopen jaren is er op dit gebied wel iets veranderd in Nederland. Zo hebben veel gemeenten (ook Dantumadiel en Noardeast-Fryslân) het maaibeleid aangepast en zaaien mensen in hun tuin voor de bij.

Onkruid
Bloemen in plaats van tegels maken het leefgebied van de bij een stuk leefbaarder. Er is wel iets om op te letten: veel planten van het tuincentrum blijken helemaal niet zo geschikt voor het redden van de bij. Veel planten die je bij het tuincentrum kunt kopen zijn ‘uitheems’, oftewel ze komen niet in de Nederlandse natuur voor.  Bijen van hier houden van planten van hier. Daarnaast zijn veel tuincentrum-planten bespoten met gif. Daardoor zijn ze niet zo geschikt voor onze insecten. Wat dan wel goed is voor de bijen? Onkruid. Wilde planten, de planten die we in Nederland in het wild ook hebben.

Waar moet je dan op letten?
Als je planten koopt bij het tuincentrum dan is het belangrijk om deze te checken op bij-vriendelijke keurmerken, zoals: Demeter, Eko, EU biologisch, Planet Proof en MPS-natural protected/MPS-A+. Als je planten met een van deze keurmerken koopt weet je zeker dat je een plant zonder pesticiden in huis haalt. Laat je dus niet misleiden door plaatje van vrolijke bijen op de labels van bloemen en planten. Die zijn niks waard zolang er niet ook een keurmerk aan het plantje gekoppeld is. Een aantal andere dingen om op te letten: koop inheemse planten, oftewel: planten die hier in de natuur groeien. Koop biologische planten: “Die herken je het milieukeurmerk”, volgens Sanne Janssen van Milieu Centraal. En zorg dat je het hele jaar door bloeiende platen hebt.

Vergiften
Bestrijdingsmiddelen, zoals neonicotinoïden, vormen een grote bedreiging voor de bij. De giffen vallen de hersenen en het zenuwstelsel van de bijen aan, waardoor ze doodgaan. Onderzoeker Romée van der Zee deed onderzoek naar de werking van de minst schadelijke vorm van neonicotinoïden. Deze blijken een belangrijk aandeel te hebben in de bijensterfte. Nederland is recordhouder in het gebruik van landbouwgif. Wel is er bij Nederlandse overheidsinstellingen een vermindering van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen te zien. In vijf jaar was er een vermindering van 82 procent zichtbaar.

Redenen genoeg dus om aandacht te vragen voor de bijen. De Landelijke Open Imkerij Dag op zaterdag 9 juli a.s. en laat je kennismaken met de bijen en de imkerij. Imkerij ‘It Bijestek op de Eysingawei 15 in Rinsumageast is die dag open voor belangstellenden van 10.00 tot 16.00 uur. Kijken bij de bijen, kijken (en proeven) van bijenproducten, honingslingeren en wassmelten. Er is gratis koffie, thee en limonade. Muzikale ondersteuning is er ’s middags van Blokfluitduo Airelle.