Mobiliteit behouden is belangrijk voor ouderen

Het is gemakkijk uitgesproken: “Heit moet maar niet meer autorijden.” Vaak beseffen mensen niet welke enorme beperking dit voor de betrokkenen met zich meebrengt. “Stoppen met autorijden is soms nog helemaal niet nodig”, weten de medewerkers van ZuidOostZorg. “Bewust-zijn van je beperkingen is soms voldoende om veilig auto te blijven rijden.” ZuidOostZorg beschikt over een rijsimulator waarmee ouderen zichzelf kunnen laten testen. Communicatiemedewerker van ZuidOostZorg Martijn Roolvink demonstreert de simulator. (Foto: Klaas Rozema)

Geef mobiliteit niet zomaar op. Blijf zo lang mogelijk lopen, fietsen, rijden
Mobiliteit behouden is belangrijk voor ouderen

DRACHTEN – Mobiliteit is in onze maatschappij een belangrijk onderwerp. Economisch is mobiliteit van groot belang; miljoenen euro’s zijn beschikbaar voor het optimaliseren van het wegennet. Vervoermiddelen zijn een soort statussymbool; we volgen graag ontwikkelingen over nieuwste snufjes. Wie heeft er echter nagedacht over het belang van mobiliteit voor de ouder wordende mens? Medewerkers van ZuidOostZorg in Drachten zijn bezig met een bewustwordingsproces.

Door: Karoline van den Donker

De medewerkers van het gezondheidscentrum in Drachten vinden het belangrijk dat ook buiten de muren van de ouderenzorg het onderwerp in beeld is. In onze maatschappij is de verhouding van het aantal ouderen ten opzichte van het aantal jongeren over tien jaar veranderd. Grijs wordt op straat een veel geziene haarkleur.

Mobiliteit van levensbelang
“Mobiliteit wordt door bijna iedereen ervaren als essentieel”, zegt beleidsadviseur Roelfien Erasmus. “Mobiliteit heeft invloed op ons welzijn.”
Een gezond lichaam is belangrijk voor het kunnen realiseren van je wensen, eisen en dromen. Wie kan lopen, fietsen of autorijden kan uit de voeten.  Het zo lang mogelijk mobiel blijven is van belang, ook voor de ouder wordende mens.

Twee soorten mobiliteit
Mobiliteit bestaat er in twee vormen, verduidelijkt Hans Drenth, fysiotherapeut voor ouderen bij ZuidOostZorg. Mobiliteit in de vorm van je verplaatsen van A naar B. En mobiliteit in de vorm van een lichaam als bewegingsapparaat, ons belangrijkste vervoermiddel. Beide vormen verdienen aandacht, want ‘inleveren’ heeft verstrekkende gevolgen voor het individu.

Niet zomaar opgeven
Jong wordt geassocieerd met ‘groei’, ouder worden met ‘inleveren’. Maar dat ‘inleveren’ hoeft niet zo drastisch te gaan als sommige mensen nu denken. “Het is gemakkelijk om te zeggen: ‘mem moet maar niet meer fietsen, straks val je nog’ ”, zegt Roelfien Erasmus. “Maar wie niet meer fietst, beweegt minder en levert in op bewegingsvrijheid, mobiliteit.”
In plaats van stoppen met fietsen zou de oudere in kwestie misschien ook een cursus kunnen volgen, waarbij wordt geleerd veilig op en af te stappen.

Leren omgaan met onbalans
In verhouding zijn er veel tachtig-plussers betrokken bij verkeersongevallen. Het gebruik van een elektrische fiets is berucht. “Dat komt niet alleen door de snelheid die mensen hier op kunnen maken, maar vooral ook door het verliezen van de balans bij het plotseling verminderen van vaart”,  vertelt Hans Drenth. Ook het gewicht van elektrische fietsen belemmert de hanteerbaarheid, wat het op- en afstappen bemoeilijkt. “Waarom krijgen mensen wel een training als ze een scootmobiel kopen, maar niet als ze een elektrische fiets aanschaffen?” vragen de beleidsmedewerkers van ZuidOostZorg zich af. Ze voeren hierover gesprekken met allerlei betrokken organisaties.

Koester mobiliteit
Het fietsen afraden is niet hun eerste optie. “Mensen zijn zich onvoldoende bewust dat beweging grote invloed heeft op onze gezondheid. Het verlaagt de bloeddruk en herstelt de balans van onze bloedsuikers. Bovendien heeft het invloed op ons denkvermogen en geluksgevoel”, zegt Hans Drenth.

Blijven lopen is dus belangrijk. “We zijn daarom bijvoorbeeld met gemeentes in gesprek hoe ze een woonomgeving ‘dementie-vriendelijk’ kunnen maken”, vertelt Roelfien Erasmus. Steeds meer ouderen wonen zelfstandig door het huidige overheidsbeleid. Ook steeds meer ouderen met dementie dus. “Daar moet je als maatschappij op inspelen.”

In een wijk waar veel ouderen wonen, kun je bijvoorbeeld herkenningstekens aanbrengen, zodat mensen langer zelfstandig de route van huis naar de winkel kunnen afleggen. “Het kan simpel hoor,” schetst Roelfien. “Een bordje of stoeptegel in een opvallende kleur kan al voldoende zijn.”

Bankjes stimuleren beweging
Gemeentes kunnen ook aandacht hebben voor egale stoepen, geleidelijk aflopende stoepranden (handig met een rollator) en voor bankjes om de zoveel meter. “Als je weet dat je onderweg altijd even kunt rusten, ga je gemakkelijker de uitdaging aan om een stukje te lopen.”

Test in de rijsimulator
Denken veel mensen dat autorijden en dementie niet samengaan, de praktijk leert anders. “Er zijn zoveel vormen van dementie, die kun je nooit over één kam scheren”, zegt Hans Drenth. Maatwerk, onderzoek en testen zijn belangrijk om vast te stellen of iemand veilig aan het verkeer kan deelnemen. “Sommige mensen met dementie kunnen bijvoorbeeld prima hun mobiliteit behouden als ze gebruik maken van een TomTom en kiezen voor bepaalde routes”, zegt Roelfien Erasmus. “Voor anderen is een ‘track & trace’-tool een uitkomst.”

Mensen die zich niet veilig meer voelen als verkeersdeelnemer kunnen advies vragen bij ZuidOostZorg. Of ze kunnen er een rijvaardigheidstest doen op de rijsimulator.

“Soms is bewustwording van je veranderde reactiesnelheid voldoende om je rijgedrag dusdanig aan te passen dat je wel een veilige verkeersdeelnemer blijft”, zegt ze.

MaxMobiel
Zelfstandige mobiliteit wordt ook bevorderd door het beschikbaar stellen van een MaxMobiel. Steeds meer  dorpen, winkelcentra en zorginstellingen schaffen gezamenlijk een MaxMobiel aan om ouderen in de gelegenheid te stellen zelfstandig boodschappen te blijven doen. Er staat binnen enkele weken ook een MaxMobiel bij ZuidOostZorg in Drachten.
“Je kunt een taxi bellen, maar die drempel is voor veel mensen hoog. Is het niet veel gemakkelijker als dochterlief de MaxMobiel reserveert en moeder ophaalt om samen even gezellig te gaan shoppen?”
Er zijn vrijwilligers beschikbaar die ouderen willen vervoeren met de MaxMobiel en indien gewenst willen begeleiden bij het doen van boodschappen.

In beweging met de duofiets
Op dezelfde manier heeft ZuidOostZorg ook duofietsen in bruikleen. “In beweging blijven en van A naar B kunnen blijven gaan, is enorm belangrijk voor het gezond ouder worden”, zeggen de beleidsmedewerkers. De fitnessruimte van de zorgorganisatie wordt dan ook zeker niet alleen gebruikt voor de eigen bewoners. “Iedereen die dat wil, mag er gebruik van maken.”

21 mei Themadag Mobilteit
Op zaterdag 21 mei is er bij Sûnenz Drachten een themadag over mobilteit. Er is een programma samengesteld waarin alle in dit artikel genoemde onderwerpen aan bod komen.