Bijzonder boerenleven op Moai Seldsum

Hiske (vooraan met lammetje) en Romyna (achteraan met lammetje) zijn in de stal, samen met de meervoudig gehandicapte kinderen die iedere maand een weekend logeren in Moai Seldsum. Het kalfje vooraan is naar Hiskes moeder genoemd. “Wie een kalfje geboren ziet worden mag de naam verzinnen“, vertelt Hiske. (Foto: Klaas Rozema)

Bijzonder boerenleven op Moai Seldsum

Lief en leed wordt gedeeld op de zorgboerderij in Oentsjerk

OENTSJERK – Negentig cliënten en bijna twintig medewerkers: Moai Seldsum is inmiddels veel meer dan het pleeggezin dat Attsje en Thomas de Vries voor ogen hadden toen ze twaalf jaar geleden voor het eerst hun boerderij open stelden voor zorgkinderen. Het gegiebel van Hiske en Romyna bevestigen de woorden van Attsje de Vries als ze zegt: “Ik zeg wel eens: wij helpen ze de moeilijke puberjaren door. Daarna ziet alles er weer anders uit.”

Door: Karoline van den Donker

Aan de keukentafel van zorgboerderij Moai Seldsum in Oentsjerk zitten behalve Hiske (17) en Romyna (14) ook Michael (11) en Justin (14), evenals de zoon en dochter van Attsje en Thomas, Anne-Brecht (15) en Ype-Jacob (14). Kees is naar zijn eigen kamer. Hij heeft bezoek van zijn vader. De zeven jongeren genieten van een pauze nadat ze net hun handen uit de mouwen hebben gestoken in de stal. Het is de wekelijkse routineklus die zaterdagochtend op het programma staat.

“Het geeft structuur aan het leven”, zegt Thomas de Vries. Twee keer per dag melken, en drie keer per dag de maaltijd; ‘s morgens naar school, ‘s middags actief in de ‘binnengroep’ of de ‘buitengroep’ en maximaal twee keer per dag een uur op je mobiel om te ‘whats-appen’, te ‘facebooken’ of een spelletje te doen: de structuur op Moai Seldsum is voor iedereen duidelijk. De kinderen met emotionele problemen, pdd-nos, adhd of bijvoorbeeld add varen er wel bij.
“En wij zelf ook”, zegt Attsje de Vries, die daardoor weet dat ze ‘s middags tijd heeft voor ‘de  kantoorwerkzaamheden’. Ze heeft een druk leven met naast de zorg voor haar eigen gezin, de zorg voor zes inwonende jongeren, de taak als bedrijfsleider. Moai Selsum is een zorgboerderij waar cliënten terechtkunnen voor dagbesteding, logeren, wonen, woonbegeleiding en school-op-maat. “En het leuke is dat wij tevens een echt boerenbedrijf zijn.”

Passie voor zorg

Hiske en Romyna zijn blij dat ze op het terrein van Moai Seldsum naar school kunnen. (Foto: Klaas Rozema)

“We zijn begonnen als pleeggezin toen onze kinderen nog peuters waren”, vertelt Attsje de Vries, die toendertijd zelf in de zorg werkte, terwijl haar echtgenoot Thomas de boerderij van zijn vader overnam. “Maar ja, dan leer je de kinderen die hulp nodig hebben kennen, en je hoort de brandende vragen van ouders: zo begonnen we met het aanbieden van ‘logeren’, dagbesteding en later ook ‘wonen’.”
Sinds kort huurt Moai Seldsum een gedeelte van de voormalige Praktijkschool, even verderop aan de Sanjesreed in Oentsjerk, en biedt daar de mogelijkheid voor ‘begeleid wonen’. “Het gaat nu best goed met Hiske. Als dat zo door gaat, kan zij daar straks naar toe”, vertelt Attsje. “Dan leert ze voor zichzelf te zorgen, maar hoeft ze het nog niet allemaal alleen te doen.”

Terwijl het de verwachting is dat Hiske aan een overzienbare periode van hulp genoeg heeft, zijn er anderen die in het begeleidwoonproject van Moai Seldsum wonen en daar misschien wel hun hele leven zullen blijven. “Het kan, als het nodig is”, zegt Attsje de Vries. De kosten worden vergoed uit de AWBZ, maar jaarlijks moet de zorgondernemer  daarover verantwoording afleggen aan het zorgkantoor. “Daar hebben we het de afgelopen maanden weer heel druk mee gehad. In het opstellen van zorgplannen en het aanvragen van vergoedingen zitten kostbare uren, die niet aan de zorg zelf besteed worden”, stelt Attsje die dat enerzijds een goed ding vindt en het anderzijds graag veranderd zou zien. “Voor jongeren als Hiske en Romyna die volop in ontwikkeling zijn, vind ik het een prima zaak dat we jaarlijks er bij stil staan hoe de ontwikkelingen verlopen. Wij hebben echter ook cliënten die meervoudig beperkt zijn en bij wie we moeten accepteren dat ze blijvend op een bepaald niveau functioneren. Daarvoor ieder jaar opnieuw verantwoording afleggen, vind ik jammer van de kostbare tijd.” Beleidsmakers hebben vooralsnog geen oplossing voor dit probleem. “Grenzen trekken en regels stellen blijkt in de praktijk heel moeilijk.”

Moeilijkheden overwinnen

Zowel Hiske als Romyna zijn blij dat ze op het terrein van Moai Seldsum ook naar school kunnen. In het gebouw naast de boerderij – ingericht voor de opvang van logeerkinderen en een woongroep voor volwassenen die nooit zelfstandig kunnen wonen – heeft Moai Seldsum een ruimte beschikbaar als ‘schoollokaal’.
“Ik ben veel jaren niet naar school geweest”, vertelt Hiske. Grote gedragsproblemen thuis en op school belemmerden haar het leren. “Ik had enorme angst- en paniekaanvallen”, vertelt de bijna 18-jarige over haar vroegere puberjaren. Destijds onbegrepen woede richtte zich geregeld op zichzelf of haar ouders.
“Door structuur, persoonlijke gesprekken en begeleiding leert Hiske nu langszaam maar zeker zichzelf en haar thuissituatie te begrijpen en er mee om te gaan”, vertelt Attsje. Hiske knikt. Ze heeft zelf besloten dat ze hier wilde wonen. “Thuis was minder mogelijk dan hier.” Ze heeft in de drie jaar dat ze in Moai Selsum verblijft, geleerd dat ze warme betrokken ouders heeft die ook zo hun problemen hebben. Doordat ze vele probleemmaanden lang thuis zat, heeft Hiske een leerachterstand van enkele jaren. “Hier op Moai Seldsum volgen we lessen via de Wereldschool. Daardoor hoef ik niet in een klas tussen dertien, veertienjarigen.”

Romyna heeft ook een zware tijd achter de rug. “Ik bleef altijd op bed liggen. En deed verder niets anders dan met mijn mobiel zitten.” Ze liet zich overhalen om op Moai Seldsum te komen wonen omdat daar paarden waren. “Ik houd van paardrijden, maar doe het nu helemaal niet meer zoveel. Er zijn hier veel meer leuke dingen te doen”, vertelt de veertienjarige die best goed kan leren en blij is dat ze hier gedwongen wordt iedere ochtend op te staan en lessen te volgen via de Wereldschool. Met hulp en begeleiding van Attsje en Thomas hoopt ze op termijn weer thuis te kunnen gaan wonen.

Michael laat zien waar hij ‘s middags te vinden is: bij ‘De Pinken’, de kantine met schuur van de ‘buitengroep’.  Hij wordt gebruikt door de mensen die voor dagbesteding naar Moai Seldsum komen en daar het vee verzorgen (koeien, kalveren, schapen, lammeren, paarden en pony’s), of timmeren (tafeltjes en konijnenhokken bijvoorbeeld) of hout kloven. De meeste leden van de buitengroep zijn volwassen, maar kinderen als Michael doen er ook aan mee. “Anders loop ik hier maar wat rond”, zegt de elfjarige die verder zoveel mogelijk van zijn vrije tijd aan voetbal besteed.

Hiske laat zien waar zij na schooltijd te vinden is. Zij doet namelijk mee met de activiteiten van ‘de binnengroep’: schoonmaken, de kleindieren verzorgen en twee middagen per week werken bij ‘Juffer Mier’, een theater- en verkleedklerenwinkeltje in het nabijgelegen Wyns.

Gestructeerd leven

Terwijl Romyna, Hiske en Michael buiten een rondleiding geven, ruimt Anne-Brecht in de keuken  de vaatwasser leeg. Om 12.00 uur is het tijd om te eten. Opgroeien op Moai Seldsum betekent altijd een doel voor ogen hebben, altijd met mensen om je heen zijn, en gewild of ongewild lief en leed delen.
Het voordeel is dat er altijd jeugd bij de hand is om leuke dingen mee te doen. Het nadeel is dat er altijd wel iemand in de buurt is die aandacht wil. “Soms is dat zwaar. Bijvoorbeeld als je even tijd voor jezelf wilt”, zegt Anne-Brecht. “Maar we hebben als gezin ook een eigen gedeelte in het huis, voor als we eens rust willen.”
En nog iets: Haar moeder plant tijd in voor het geven van aandacht aan haar eigen gezin. “Maar dan wil ik soms toevallig net weg, op bezoek bij  een vriendin bijvoorbeeld!”
Attsje de Vries lacht. “Ja, het is niet eenvoudig om de behoeftes van al die mensen op elkaar af te stemmen. Maar dankbaar is het wel. We hebben al zoveel mensen kunnen helpen!”