Een vogelvriendelijke tuin? Zo doe je dat!

EASTERMAR - Er is te weinig ruimte voor vogels in Nederland door intensieve bebouwing, landbouw en veeteelt. Vogelbescherming Nederland vraagt bezitters van tuinen en tuintjes hun stukje grond vogelvriendelijk in te richten. De oproep is niet alleen bedoeld voor mensen in de stad, maar ook voor het platteland. Hoe je je tuin vogelvriendelijk inricht, vertelt Mirjam Frieswijk uit Eastermar. Ze is tuinvogelconsulent voor de Vogelbescherming.

Door: Karoline van den Donker

Veel mensen willen hun tuin onderhoudsarm inrichten en kiezen daarom voor bestrating en grind. "Funest voor de vogelstand in Nederland", zegt Mirjam Frieswijk. "Vogels hebben drie dingen nodig: water, eten en een schuilplaats."

Water, eten en bescherming
Creëer daarom water in je tuin als er van nature geen water in de buurt is. Dat kan door het graven van een vijver, maar ook door het neerzetten van waterbakjes.

Eten in de tuin kun je bevorderen door vogelzaad te strooien - "dat mag het hele jaar" - of door in de winter vetbolletjes op te hangen.

"Een natuurlijke voedselbron voor vogels creëer je door planten in je tuin te zetten die bessen of zaad opleveren. Voedselbronnen voor vogels bevorder je ook door slakken, insecten, pissebedden en wormen ruimte te geven", vertelt Mirjam. "Til eens een bloempot op: daaronder verzamelen ze zich."

Vogels vinden schuilplaatsen in heggen, struiken en in 'rommel op de grond' zoals boomwortels, bladeren en plantenresten. Ook nestkastjes zullen ze benutten, net als schuren waar ze kunnen binnenvliegen of dakpannen waar ze onder kunnen komen. "Doordat steeds meer huizen hermetisch gesloten worden, verdwijnen dit soort vogelschuilplaatsen. Je kunt dat oplossen door kunstmatig nestgelegenheid te creëren, bijvoorbeeld door een vuurdoorn, meidoorn of een klimhortensia tegen de gevel te plaatsen of door nestkastjes op te hangen of eendenkorven te plaatsen. Ook takkenrillen maken van snoeihout is een goede manier."

Mirjam Frieswijk toont een boekje waarin bouwtekeningen zijn te vinden voor talloze verschillende vogelhuisjes: 'Vogels onder dak' van Tom E. den Boer e.a. Er staat ook informatie in over het gebruik, want vogels zijn vrij kritisch. Mirjam wijst op de mogelijkheden van www.vivara.nl waarop een groot assortiment natuurbeschermingsproducten wordt aangeboden, in samenwerking met Natuurmonumenten en Vogelbescherming.

Voor hoe meer verschillende soorten vogels je schuilplaatsen/nestgelegenheid creëert, hoe meer kans je hebt om verschillende soorten vogels in je tuin te krijgen. Mussen, merels, pimpelmezen, goudvinken, keep en winterkoning... Ze vliegen af en aan bij de Frieswijks in de tuin. Mirjam toont een kunstmatig zwaluwnest dat zij onder de dakgoot van de schuur heeft geplaatst. "Er broedde vorig jaar voor de tweede keer een grauwe vliegenvanger in", vertelt ze. "Eerst bleef het nest leeg, omdat de achterdeur er naast te vaak open ging. Maar toen hebben we een schotje naast het nest gehangen: zo kon de vogel die bewegende deur niet zien, en toen ging die grauwe vliegenvanger er broeden. Vorig jaar haalden we het schot weg, maar kwam het vogeltje gewoon terug. Blijkbaar aan ons gewend?"

Planten in de vogeltuin
Welke planten kun je het beste neerzetten wat vogels betreft? "Inheemse soorten", zegt Mirjam Frieswijk. Welke dat zijn, hangt af van waar je woont. "Kijk om je heen in de bermen, zoek het op in plantengidsen of vraag advies bij het plaatselijke tuincentrum." Kies voor bloemen met een hartje, raadt ze verder aan. "Afrikaantjes kun je bijvoorbeeld krijgen als volle soort en met bloemen die bestaan uit enkelvoudige blaadjes met een hartje. Kies voor de laatste, dan komen de insecten af op de nectar. Insecten zijn voer voor vogels."

Planten die veel zaad opleveren zijn bijvoorbeeld grassen en de kaardebol. Voorbeelden van struikachtigen die bessen opleveren zijn meidoorn, vlier, lijsterbes en voor de herfst en wintermaanden sleedoorn, rozenbottels of bijvoorbeeld hulst.

"Wees zuinig op zaadgevende bloemetjes. Doe ze niet te snel af als onkruid, maar laat ze staan tot ze zaad geven", adviseert Mirjam. Als voorbeeld geeft ze 'vroegelingen', de kleine witte bloemetjes die heel vroeg in het voorjaar tussen de terrastegels verschijnen. "Mussen vinden die heerlijk. Wist je dat huis- en ringmussen zeldzaam aan het worden zijn? De Fryske Wâlden zijn een van de weinige plekken in ons land waar ze nog veelvuldig voorkomen. Waarom juist hier, dat weten ze nog niet."

Meer tips? Bestel het gratis magazine 'Vogels Dichtbij' van de Vogelbescherming op www.vogelbescherming.nl/magazine-vogels-dichterbij.

Wilt u dat de tuinconsulent persoonlijk advies komt geven in uw tuin? Kijk op dezelfde site onder het kopje www.vogelbescherming.nl/in-mijn-tuin/tuinadvies.