Al meer dan vijftig jaar “gewoan Teake”

“Eenvoud is behoud”, is een favoriete uitspraak van Teake van der Meer. Zo richt hij graag zijn leven in en ook op het podium draagt hij dit principe graag uit. (Foto: Klaas Rozema)

Al meer dan vijftig jaar “gewoan Teake”

’Lytse Teake’ van der Meer behandelt als conferencier iedereen gelijk

DE WESTEREEN – Een misverstand: conferencier Lytse Teake uit De Westereen stopt na ruim vijftig jaar níet met optreden. Aan zijn show met zangeres Griet Wiersma en goochelaar Minze Dijksma komt een einde, maar ook dat is niet zo absoluut. De Friestalige cabaretier blijft doen wat hij al zijn hele leven doet: typetjes en situaties neerzetten, met als rode draad: “Elk hat syn wearde.”

Even flink vloeken op het podium à la Youp van ‘t Hek, een fotocamera van een toeschouwer stukgooien à la Theo Maassen; dat is niets voor hun Friese collega ’Lytse Teake’, zoals Teake van der Meer wordt genoemd. “Ik hâld it graach ienfâldich en fierder: net spotte en net kwetse.” Nooit gaan zijn grapjes over de rug van zijn toeschouwers, of van andere mensen. “Ik seach in kabaretier op tv dy’t in gehandicapte neidie. Dan doch ik ‘m út. Gehandicapten binne ek kostbere minsken.”

Hij vindt het vreselijk dat mensen de neiging kunnen hebben om een ander onderuit te halen. “Iederien wol in bytsje mear wêze as in oar. Mar jo hoege mar krékt te stroffel­jen en dan lizze jo dêr, en dan ha jo dy oar nedich. Ik bin belangryk, op it poadium? As der net ien yn de seal sit, dan bist nét belangryk. Iederien hat elkoar nedich.”

“Elk hat syn wearde”, houdt Van der Meer altijd in gedachten als hij het podium op stapt. “At je dêr rekkening mei hâlde, kin der niks gebeure.” Politieke uitspraken doen of grapjes maken over geloof, daarop zal iemand Lytse Teake dan ook niet snel betrappen. Hij laat het publiek lachen met zijn observaties van alledaagse situaties, typisch Friese humor en vooral ook typetjes. Een oud vrouwtje met een rollator, een multitaskende vrouw, typetjes met namen als ‘Janne Matsje’, ‘Hendrikje van Lammerts Durkje’, ‘Jan Turbo’ en ‘Appie mei Bello’. “In frou spylje fyn ik it moaist”, zegt de conferencier. Ook vergelijkt hij graag de huidige tijd met vroeger.

Zijn humor slaat aan, merkt Van der Meer. Al jarenlang wordt hij keer op keer geboekt: voor bruiloften, verenigingen, voor jong en oud. Hij heeft het er al jaren druk mee en ook op zijn zesenzeventigste zegt hij nog graag ‘ja’ tegen aanvragen. “At ik kin, dan kom ik.” Wie het eerst belt is het eerst aan de beurt, is zijn handelwijze. “Kompjûter­spul en sa, dêr doch ik net oan. Belje mar gewoan, want prate is de manier om te kommunisearjen.”

Op het podium blijkt dat Van der Meer niet op zijn mondje is gevallen. Toch is dat in het dagelijks leven heel anders, benadrukt hij. “Ik bin in opsluten mantsje. Ik bin stil en prakkesear in protte. Op it poadium bin ik in hiel oar minske. Ik bin hiel dankber dat ik die gave krigen ha.” Niettemin is hij altijd zichzelf, zowel thuis als op de planken. “It is omklaaie en klear. Ik bin Teake.”

Bouwvakker

Na zijn werk als bouwvakker, dat hij tot tien jaar geleden deed, ging hij dan ook onbekommerd richting podium. “Ik fyn it machtich om te dwaan. Foar my is it ûntspanning. Ik stean leaver foar de minsken as der tuskenyn. Dan wurd ik angstich, fiel ik my opsluten.” Niet alleen direct na het werk trad hij op, ook ‘s avonds. “En yn it wyk­ein. Ik haw it ferskriklik drok hân.” In heel Friesland was en is hij een gewild conferencier, en ook ’Friezen om utens’ in Amsterdam, maar ook Canada en Amerika nodigden Lytse Teake uit om te komen optreden. Vrouw Johanna, met wie Teake van der Meer vorige week hun vijftigjarig huwelijk vierde, bleef meestal thuis, en ook hun twee kinderen gingen meestal niet mee. “It is de lêste jierren hieltyd drokker wurden. En elkenien kent my, oeral. At ik hjir yn De Westereen bûtendoar bin, kin ik myn hân likegoed wol omheech hâlde.”

Het hoort erbij, vindt hij. “Ik fyn it ek net slim. Mar ik fyn it wól raar as ien my freget wêrom ik bepaalde klusjes doch of sa. Ik bin net better as in oar allinnich omdat in protte minsken my kenne.”

Dat Lytse Teake dit jaar zijn vijftigjarig jubileum als conferencier viert, blijkt een beetje natte vinger-werk. Zo lang staat hij ongeveer als solo-artiest op het podium, nadat zijn gezelschap uit elkaar was gevallen. “Wy diene benammen brulloften. Doe’t ik ien ôfbelje moast omdat it kabaretgroepke útelkoar wie, sei it breidspear: “Dan komst mar allinnich’.” Een jaar of vijf-, zesentwintig was Teake van der Meer, schat hij. “It wie net maklik, want moatst stof ha om oer te praten.” Maar het werd een succes. Binnen de kortste keren was Lytse Teake veelvuldig te horen op de geheime zender. “En doe kamen der cd’s en sa.” Met gemak had hij van zijn werk als conferencier kunnen leven, zegt hij. “Mar dêr woe ik niks fan wite. Dan moát it.”

Schooltoneel

Feitelijk treedt Van der Meer al veel langer dan vijftig jaar op. Als vijftien-, zestienjarige zat hij al bij de toneelclub van Kollumerzwaag, het dorp waarin hij is geboren en getogen. “En as bern siet ik by it skoalletoaniel, it toaniel fan de tsjerke. En wie der ien jierdei, dan fertelde ik altyd in mopke.”

In zijn hele leven heeft Van der Meer slechts een keer of twee een show moeten afzeggen. “Doe hie ik gjin stim. Ik ha wol ris wat siik west, mar dan is it ’net seure en kop derfoar’.” Zelfs toen zijn vrouw kortgeleden ernstig ziek bleek te zijn, gingen zijn optredens door. “Se hie darmkanker. Gelokkich giet it no folle better. Mar dat wie in drege tiid. Wolst eins thús wêze, mar de téaters wiene folboekt en it optreden fersette myn sinnen ek. Stiest dêr net sa maklik, dat pakt je wol.”

Dat Lytse Teake ’er mee stopt’ is een misverstand dat hij graag de wereld uit wil hebben. Het geldt alleen voor de show die hij met Minze Dijksma en Griet Wiersma neerzet. “Ik bin al tritich jier mei Minze op paad, mei wa it hiel goed klikt. Griet Wiersma is der letter bykaam. Dat wie fuort klear, ek dat klikt gewoan sa goed.  Griet en ik sille ek yn de takomst noch wol tegearre optrede. Mar om sa’n show mei ús trijen yn elkoar te setten is gewoan in hiel soad wurk.” Zolang de gezondheid het toelaat, zal Lytse Teake altijd conferencier blijven. Of cabaretier, of grappenmaker. “Hoe’t je it mar neame wolle. Ik bin gewoan Teake.”