P10: “Leefbaarheid platteland onder grote druk door stikstofmaatregelen”

De voorgenomen stikstofmaatregelen van het kabinet Rutte IV dreigen de leefbaarheid van het platteland onder grote druk te zetten. Dat is de korte samenvatting van de plattelandsgemeenten die onderling samenwerken onder de noemer ‘P10’.

“De P10-gemeenten zijn voor een zorgvuldige gebiedsgerichte aanpak, samen met de agrariërs, dorpen, Rijk en provincie. Door de plannen van het kabinet dreigen veel van de goed lopende gebiedsprocessen nu te stagneren”, melden ze in een persbericht. “De aanpak van het kabinet leidt tot polarisatie en brengt het doel verder weg. De P10 roept op om samen te werken aan een vitaal platteland met een gezonde agrarische sector.”

‘Van onderop’

Het kabinet maakte vrijdag 10 juni 2022 de plannen voor de landbouw in relatie tot de stikstofemissies bekend. In de plannen van het kabinet wordt de keuze gemaakt om te werken vanuit een gebiedsgerichte aanpak. “Gebiedsgericht is alleen efficiënt als dit samen met de gebruikers van de gebieden plaatsvindt. Door gebiedsgericht en ‘van onderop’ te werken kan ingezoomd worden op de lokale situatie en kunnen op maat afspraken gemaakt worden”, aldus de P10-gemeentyen.

P10 pleit voor “een echt integrale aanpak (en niet alleen het terugbrengen van de stikstofuitstoot), waarbij ruimte is voor innovatie, combineren van meerdere functies en diensten op de landbouwbedrijven en maatwerk. De werkelijke uitstoot per bedrijf is het uitgangspunt”, in de visie van P10.

Landbouw als ‘terreinbeheerder’

“Naast de belangrijke rol als voedselproducent, is de landbouw voor plattelandsgemeenten de belangrijkste en grootste ‘terrein-beherende organisatie. Als er in sommige plattelandsdelen een hele agrarische sector als pijler wordt weggetrokken, ontstaat er instabiliteit, waarbij het onduidelijk wordt hoe het platteland er uiteindelijk uit komt te zien”, vreest de P10. De plattelandsgemeenten maken zich daarom zorgen over de gevolgen voor de leefbaarheid op het platteland.

“Dat er een transitie naar een duurzame landbouw moet plaatsvinden staat buiten kijf, maar het gaat om de manier waarop. De agrarische sector heeft perspectief nodig, zodat de transitie samen met de boeren ingezet kan worden. Daarvoor moeten partijen in gesprek blijven; dat is onze oproep aan rijk, provincies en agrariërs en daar zijn wij als P10 gemeenten ook bij betrokken”, melden de 29 plattelandsgemeenten die samenwerken in P10. Deze gemeenten hebben samen ruim een miljoen inwoners en ruim 9.000 vierkante kilometer oppervlakte. Voorzitter is burgemeester Ellen van Selm (D66) van Opsterland.

Ruwweg drie opties

Het kabinet meldt in een brief aan de Tweede Kamer en in het bijbehorende persbericht, dat met name veeboeren ruwweg drie mogelijkheden krijgen: ‘verduurzamen, verplaatsen of beëindigen’ van hun veehouderij. Verduurzamen kan betekenen: minder dieren per hectare, toevoegen van landbouwgrond of bijdragen aan het vastleggen van koolstof (CO2) en water- en natuurbeheer. Andere mogelijkheden: het aanbieden of produceren van nieuwe producten, zoals eiwitrijke grassen en biologische landbouw. Maar ook het aanbieden van extra diensten, zoals een zorgboerderij, camping of een andere vorm van recreatie.

Investeren in vernieuwing

Andere opties zijn: investeren in technologische vernieuwing, zoals hoogwaardige mestverwerking, precisielandbouw en digitalisering “kunnen een manier zijn om een bedrijf toekomstbestendig te veranderen.”

De kabinetsplannen hebben tot nu toe vooral verzet ontmoet, zowel van de veehouderij als van coalitiepartijen CDA, VVD en CU in de Tweede Kamer en de Friese Staten. Binnen de Friese Staten staan de ‘linkse’ partijen in grote lijnen achter de kabinetsplannen. De regering wil ruim 24 miljard euro uittrekken voor de stikstofmaatregelen, tot 2030.