O-oh, de pruimen zijn rijp. Wat gaan we maken?

Nog eventjes en het is pluktijd. Deze pruimenboom staat in de tuin bij Pieter Vos aan de Burgemeester Drijberweg in Hurdegaryp. Vos is lid van de Dorpstuin Hurdegaryp en verkoopt een deel van de oogst in een standje bij zijn huis. Ook op de dorpstuin zelf wordt de oogst verkocht.

O-oh, de pruimen zijn rijp. Wat gaan we maken?

BURGUM – Dit jaar verdwijnen mijn pruimen níet in de compostbak. Logisch, zou je denken. Maar dan is het wel belangrijk om alvast na te denken over het verwerken van de oogst.

Door Marije Blacquière
Foto’s: Klaas Rozema

Al wekenlang hangen er tientallen groene vruchten in de pruimenboom in onze achtertuin. Een mooi gezicht, er straalt iets van belofte vanaf. De groene pruimen hebben ook een soort rustgevend effect op me, want zo lang de pruimen niet rijp zijn, hoef ik er nog niets mee. Lekker veel jam maken, maar nu nog even niet.

Naarmate de pruimen verkleuren, steeds wat paarser worden, word ik een beetje onrustig. Want nog even en dan moet ik er echt mee aan de slag.

En dan ineens zijn ze allemaal rijp. Sommigen zelfs al een beetje verrot of aangevreten door wespen. O-oh. We krijgen haast. Want we willen natuurlijk niet dat de pruimen weer in de groencontainer verdwijnen, net als vorig jaar.

Ik schaam me er nog steeds een beetje voor. We hadden er nog wel een soort mini-oogstfeest van gemaakt: met het hele gezin in de zomerzon, kleuterdochter staand op een krukje, peuterzoon bij papa op de schouders, beiden aan het plukken alsof hun leven er vanaf hing. En ik maar foto’s maken.

Daarna was het natuurlijk de bedoeling dat mama iets heerlijks ging maken van de pruimen. Net als dat jaar dat we potten en potten vol jam in de kast hadden staan, en er ook nog een heerlijke pruimenverjaardags­taart voor dochterlief vanaf kon.

Maar mama vergat ze, pakte er af en toe eens eentje uit de koelkast voor eigen consumptie, zocht naar een recept voor pruimentaart en… vergat ze. Het werd een zak vol smurrie die ik uiteindelijk op de kop boven de container keerde. Met pijn in het hart, maar ook met de belofte aan mezelf dat ik er volgend jaar echt wat van ging maken.

En nu is het zover. Gelukkig kwam het Vitamine Informatie Bureau onlangs met een bericht over het goed bewaren van groente en fruit, en dan op zo’n manier dat er zo weinig mogelijk vitamines verloren gaan. Hieronder de tips van deze club, want ik ben vast niet de enige die in augustus, begin september, plotseling overweldigd raakt door die grote hoeveelheid groenten of vruchten. En dan hebben we nog maar één pruimenboom. Ik durf bijna niet meer te zeggen dat ik stiekem droom van een groentetuintje.

Leden van Dorpstuin Hurdegaryp plukken sperzieboontjes in hun tuin.

Oogst bewaren? Invriezen, wecken, ruilen, drogen of jam maken

Hoe bewaar je die extra groente en fruit het beste zonder dat de gezonde vitamines verloren gaan en je ook de komende maanden heel voordelig kunt genieten van de oogst uit eigen tuin? Het Vitamine Informatie Bureau geeft tips.

Tip 1: Invriezen en ontdooien
Invriezen is een snelle en gemakkelijke manier om je groenten, kruiden en fruit te bewaren. Invriezen heeft geen slechte invloed op het vitaminegehalte van voedingsmiddelen. Sommige soorten groenten en fruit moet je wel eerst blancheren voor het invriezen. Dit geldt vooral voor groene groente. Hierdoor maak je de enzymen kapot die ervoor zorgen dat de kwaliteit achteruit gaat. Dit blancheren kan een verlies aan vitamine C veroorzaken (15 tot 20%). Zorg dat je de geblancheerde groenten goed en snel afkoelt onder koud stromend water of in een ijsbad. Hierdoor houden groenten hun kleur en blijft de voedingswaarde zoveel mogelijk behouden. Tijdens het bewaren van ingevroren voedsel blijven de vitamines over het algemeen goed bewaard. Let er wel op dat de verpakking luchtdicht is afgesloten.

Bij het ontdooien van je groenten en fruit gaan ook wat vitamines verloren. Bij gepureerde of fijngesneden groenten en fruit is dit meer dan bij grover gesneden producten. Snijd je groenten en fruit daarom niet té klein als je ze invriest.

Tip 2: Wecken
Groenten en fruit kun je ook wecken. Omdat je bij wecken de producten verhit, verlies je ook hierbij wat vitamines. Bij het wecken van groenten kun je het beste azijn toevoegen. Dit voorkomt botulisme (vergiftiging door een bacterie). Bij fruit wecken is dat niet nodig omdat daar van nature zuren inzitten die de betreffende bacterie niet fijn vindt.

Tip 3: Ruilen
Jij komt om in de wortels en courgettes, terwijl iemand anders juist heel veel biet en kool heeft. Via de website www.groenteruilen.nl kun je ruilen. Je kunt met behulp van die site een deel van je oogst ruilen met mensen in de buurt. Dat voorkomt voedselverspilling, is makkelijk en kost niets.

Tip 4: Drogen
Het droogproces van fruit en kruiden gebeurt traditioneel door het in de zon te leggen of op een andere wijze ter verhitten. Ook hierbij verlies je door het verwarmen sommige vitamines (vooral vitamine C, E en sommige B-vitamines) en kan de smaak veranderen.

Tip 5: Maak er jam van
Je groenten en vooral fruit kun je natuurlijk ook verwerken tot een lekkere jam. Nadeel hiervan is echter dat door het koken een deel van de vitamines verloren gaan en dat er relatief veel suiker inzit. Maar zelfgemaakte jam is natuurlijk wel veel lekkerder dan een potje uit de supermarkt!

En wat je altijd moet doen…
Wil je optimaal profiteren van de vitamines die in je zelfgekweekte groenten en fruit zitten, verwerk ze dan direct na het oogsten! Als je dit op de juiste manier doet, kun je ook in de komende wintermaanden nog genieten van je eigen groentetuintje én profiteren van de vitamines die er van nature in zitten.