'Herinneren, herdenken en bevrijding' in Kollum
Zaterdag 7 mei is er in de Van der Bijhal in Kollum een bijzondere voorstelling over de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding. Centraal staat het verhaal over de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam en de daar tegenover gelegen crèche. Van daaruit werden honderden Joodse kinderen weg gesmokkeld, naar onder andere Fryslân. Naast muziek en theater zijn er ook gastsprekers. Zo vertellen twee Canadese veteranen en een 'smokkelkind' hun verhaal.
Drie jaar geleden begon de Kollumer Maaike de Vries met de voorbereidingen voor de voorstelling die eigenlijk al plaats zou vinden in 2020. Via het Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden had ze om twee gastsprekers gevraagd. "Ik tocht: dan kinne wy dêr in hiel evenemint omhinne bouwe, want de Kanadeeske feteranen komme dus ek. En it like my wol moai om harren ek diel út meitsje te litten fan dit evenemint."
Via het steunpunt hoort ze over het verhaal van de Hollandsche Schouwburg. De Duitsers gebruikten de schouwburg vanaf 1942 als meldpunt voor Joden die waren opgeroepen voor deportatie. Ook was het een plek waar Joden werden 'afgeleverd' na razzia's. In oktober 1942 vorderden de Duitsers ook de crèche, tegenover de schouwburg. Kinderen tot twaalf jaar moesten hier, gescheiden van hun ouders, hun deportatie afwachten. Henriëtte Pimentel, de directrice van de crèche en schouwburgmedewerker Walter Süskind bedachten samen met verzetsmensen vluchtroutes. Zo werden 600 Joodse kinderen gered van deportatie.
De Vries heeft drie gastsprekers uitgenodigd over het onderwerp. "Frank Hemminga, syn mem hat yn de Hollandsche Schouwburg wurke en Mario Wijnbergen, har heit hat bern smokkele, sille fertelle hoe't it begûn is yn Amsterdam. En dan geane wy nei it smokkelbern: Fred van Vliet. Hy wie acht moanne doe’t er yn in tas - dat hawwe se him ferteld want syn âlders binne yn Auschwitz omkaam - fuortsmokkele waard nei Fryslân. Doe’t er alve jier wie, kaam er der pas achter dat er Joadsk is, want doe skolden se him út. Hy gong dêrmei nei syn pleechâlders. Hy miende doe noch dat dat syn eigen âlders wienen. Sy hawwe him doe útlein hoe’t it siet." Syds Wiersma schreef een gedicht over de smokkelkinderen. Dat wordt ook voorgedragen tijdens de voorstelling.
Behalve over het smokkelen van de Joodse kinderen, gaat de voorstelling ook over het dagelijkse leven in de oorlog en over de bevrijding. De Canadese veteranen Jim Parks en Art Boon vertellen kort hun verhaal. Zeven jaar geleden ontmoette De Vries de veteranen tijdens het 'victory-park' in Leeuwarden met oude voertuigen van 'Keep them Rolling'. "Sadwaande hawwe wy harren kennen leard en der is echt wol in hiel unieke bân ûntstien. Ien fan harren - Don White - kin spitich genôch net komme fanwege sûnensredenen, mar Jim en Art wol en dat is gewoan unyk, dat sy derby binne, nei safolle jier."
Een theatergroep, bestaande uit zo'n vijftig acteurs, verbeeldt de verhalen uit de oorlog. Voor de muzikale omlijsting zorgen brassband Wilhelmina uit Kollum, brassband De Bazuin uit Triemen/Westergeest, doedelzakband Graham Lowlanders Pipes and Drums, pianiste Hinke Jelsma en violiste Alysha Goesten. Zij spelen onder andere muziek uit oorlogsfilms.
De voorstelling begint zaterdag om 15.00 uur. Kaarten kosten 5 euro en zijn verkrijgbaar bij Bruna Kollum en Tabak- en Lectuurshop Hoekstra. U kunt ook kaarten bestellen door een email te sturen naar bevrijdingkollum@gmail.com.