Landelijke stijging gemeentelijke lasten: ‘Er moeten gaten gedicht'
DOKKUM - Net als in de meeste Nederlandse gemeenten zijn inwoners van Noardeast-Fryslân dit jaar meer geld kwijt aan de afvalstoffenheffing. De heffing kost hier gemiddeld 111 euro per persoon, een stijging van 1,8 procent ten opzichte van 2020. De onroerendezaakbelasting (ozb) voor woningbezitters werd in Noardeast-Fryslân 7,2 procent duurder en bedraagt nu 134 euro per inwoner.
Het was de “allerlaatste knop” waar Middelburg nog aan kon draaien, zegt wethouder Johan Aalberts (CDA). De Zeeuwse gemeente verhoogde de ozb dit jaar met zo’n 20 procent. Daarmee is Middelburg, naast onder andere Amsterdam, dit jaar een van de grootste stijgers. “Nog meer bezuinigen ging niet meer, waarop we met de rug tegen de muur besloten deze belasting te verhogen.”
Op de meeste plaatsen ploft ‘ie eind februari op de (digitale) deurmat: de brief met de gemeentelijke belastingen. Hieronder vallen naast de ozb ook de afvalstoffenheffing en rioolheffing. Met de opbrengst van de afvalstoffenheffing regelen gemeenten het ophalen en de verwerking van restafval. De afvalstoffen- en rioolheffing moeten voor gemeenten kostendekkend zijn, het geld mag niet aan andere zaken uitgegeven.
De hoogte van de ozb, die eigenaren over de door de gemeente geschatte waarde van hun huis of kantoor betalen, mogen gemeenten wel naar eigen believen uitgeven. De afvalstoffenheffing en ozb stegen dit jaar landelijk gemiddeld fors ten opzichte van vorig jaar. Eerstgenoemde nam toe met 10 procent, de ozb met 5,8 procent, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Hoe vallen die stijgingen te verklaren?
Minder plastic naar China
De stijging van de afvalstoffenheffing kent meerdere redenen die per gemeente verschillen, zegt Corine Hoeben van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO). Het COELO inventariseert jaarlijks de gemeentelijke belastingen.
Afvalstoffenheffing steeg landelijk gemiddeld met 10%
Allereerst verhoogde het Rijk twee jaar geleden de afvalbelasting. Afvalverwerkers berekenden de kosten direct door aan gemeenten. “Een aantal heeft de afvalstoffenheffing ook gelijk verhoogd, een ander deel koos ervoor uit de gemeentelijke reserves te putten. Maar die raken ook een keer op, zoals in Groningen het geval is.”
“Daar komt bij dat gemeenten minder verdienen met de verkoop van papier en plastic”, vervolgt Hoeben. “Tot een paar jaar geleden wilde China ons plastic hebben, maar dat is nu niet meer het geval.”
Tot slot zijn er gemeenten, waaronder Breda, die investeren in het recyclen van afval. “Dat kost nu extra geld, maar kan er op termijn voor zorgen dat afvalverwerking goedkoper wordt zodat de heffing weer omlaag kan.”
Pijnlijke beslissing
De stijging van de ozb is volgens Hoeben eenduidiger te verklaren. “Gemeenten hebben in 2015 een aantal zorgtaken van het Rijk en de provincie overgenomen. Er werd vanuit gegaan dat gemeenten dit goedkoper konden regelen, maar dit blijkt niet het geval. Om die gaten te dichten, verhogen sommige gemeenten de ozb.”
Het is ook de Middelburgse realiteit, zegt wethouder Aalberts (financiën). De gemeente zat al in financieel zwaar weer voor ze die extra taken kreeg. “We hebben al een zwembad moeten sluiten, het ambtelijk apparaat moeten inkrimpen en bezuinigd op het groenonderhoud. Een andere mogelijkheid dan het verhogen van de ozb zagen we niet meer.”
Een pijnlijke, maar noodzakelijke beslissing waarmee de gemeente de komende jaren financieel weer gezond is, zegt de wethouder. "De mensen zullen het de volgende keer wel zien: we gaan de ozb niet elk jaar met 20 procent verhogen.”
