"Binnenskippers hiene in eigen 'netwurk'"
Oud-docent geschiedenis Arjen Bosgraaf uit Oudega (Sm.) publiceerde onlangs het fikse boek 'Het reilen en zeilen van een Drachtster schippersgezin'. Het gaat niet alleen over zijn 'pake en beppe' - Gerben Beijert en Berendtje Boom - en hun ouders en kinderen, maar ook over de wereld van de schippers in Noord-Nederland.
Het echtpaar Beijert voer van 1919 tot 1963 als zelfstandige schippers, meest met en op de tjalk 'Nova Cura' met een laadvermogen van zestig ton. De vracht bestond vooral uit turf. Maar ook 'stratendrek', zand, compost en later bieten gingen mee in het ruim. De kinderen groeiden hun eerste jaren op aan boord, maar moesten naar de wal zodra ze de schoolgaande leeftijd hadden. "Dan wiene se yn 'e kost yn Drachten by harren pake en beppe, letter ek wol by oare minsken", vertelt Bosgraaf.
Een jaar of tien geleden begon hij met zijn onderzoek, snel nadat hij met pensioen ging. "Ik die ek noch wol oare dingen", merkt Bosgraaf op. Hij vond bij familie en uit mondelinge overlevering - vooral van oom Johannes Beijert en tante Bonnie Woudwijk-Beijert - nog aardig wat informatie. "Tante Bonnie hie in kop as in almanak, dy wist noch in hiel soad."
Het archief van de Federatie van Schippersverenigingen in Friesland bleek veel bruikbare en bijzondere informatie te bevatten. "Dat is allegearre by Tresoar yn Ljouwert wer te finen. By alle argiven dêr't ik in berop op die, wie ik wolkom. Earder wiene argiven sletten bolwurken, mar no giet alles foar jo iepen."
Lang bleven de kinderen van schippers en anderen zonder vaste verblijfplaats, zoals kermisvolk, uitgezonderd van de Leerplichtwet. "As der in kâns wie, giene de bern wol in pear dagen nei skoalle, yn it plak dêr't lost of laden wurde moast. Mar faak bedarren se dan achteryn it klaslokaal en seach de learkrêft net mear nei sokke bern om. En se waarden ek pesten troch de oare bern". vat Bosgraaf de onderwijssituatie samen.
"Minsken oan 'e wâl seagen faak del op skippers en skippersbern, omdat se - op skoalle - minder learden as oaren. Mar ús pake en beppe lutsen har dêr neat fan oan. It wiene 'trotse' minsken, mei in eigen netwurk."