Lieuwe van der Bij: “Jo moatte net nei oaren wize!”
Lieuwe van der Bij (78) uit Boelenslaan is al bijna zijn hele leven verzamelaar. Van boeken en tijdschriften, maar ook van gebruiksvoorwerpen, zoals koffie-, thee- en suikerbussen. Maar de laatste tijd is hij niet meer aan het verzamelen, maar aan weggeven.
Door Gerrit van der Meer
Dat heeft te maken met plannen van de woningstichting SWA, waar hij zijn hoekwoning van huurt. “Dy wol it hûs opknappe en better isolearje. Der moat nochal gebeure. Dêrom moasten de souderkeamers, dy’t stiif fol stiene mei guod, safolle mooglik útromme wurde.”
Dus heeft hij al “tûzenen” boeken en goederen weggegeven. Alleen wat hem echt (nog) dierbaar is, houdt hij (voorlopig) nog in huis. Zoals diverse koffie-, thee- en suikerbussen, veelal met een bijzondere opdruk. Zoals hij verzamelde - op de fiets naar vele rommelmarkten vooral, zo deelt hij ook weer uit: op de fiets naar deze en gene om boeken en tijdschriften weg te geven.
Herinneringsalbum 1940-1945 van L.J. Jordaan
Onlangs ontving Actief Media van hem een bijzondere uitgave van weekblad De Groene Amsterdammer: ‘1940-1945 herinneringsalbum door L.J. Jordaan’. Het zijn (spot-)prenten van de tekenaar Jordaan over de bezettingsjaren in Nederland.
Voorin staat de naam van de eerste eigenaar, plus de datum ‘25 Juni 1945’. Het boek moet dus al snel na de bezettingstijd zijn uitgebracht. Het ziet er nog vrijwel onbeschadigd uit, heeft een donkergroene omslag (typerend voor De Groene Amsterdammer van toen), een bladspiegel van ruim 32 bij ruim 24 centimeter en 34 tekeningen van Jordaan, deels in zwart-wit, deels in kleur, met een begeleidende tekst.
‘Goed’ en ‘fout’
Of Jordaan die tekst zelf schreef, is niet uit het boek op te maken. Opvallend is de opdracht op pagina 2: ‘Aan de nagedachtenis van mijn vrouw’. Wat aan de tekeningen en de tekst opvalt is dat er (nog) heel sterk in ‘goed’ en ‘fout’ wordt gedacht. Maar dat was zo snel na de bezettingstijd wellicht ook begrijpelijk.
Typerend is de titelpagina, met een sportprent van Hitler, die als doodshoofd, maar dan met zijn Hitler-kuif en -snor, in rood en zwart boven een kaart van Nederland staat afgedrukt, met in rode letters: ‘Nachtmerrie over Nederland; een herinneringsalbum door Jordaan’.
Waarom Van der Bij dit boek aan Actief Media gaf? “Fanwege de krante dy’t jimme foarich jier april útbrochten en dy’t stilstie by de befrijïng fan Fryslân”, zegt Van der Bij.
Wat hij heeft opgestoken van het lezen van die duizenden boeken én van een cursus theologie die hij ooit in Groningen heeft gevolgd? “Jo moatte net nei oaren wize!” Oftewel, oordeel niet over andere mensen.
