Gat in Burgumer toren voor klokrenovatie
Bas de Boer en Wopke Mozes van Boubedriuw Swart uit Eastermar maken een gat in de kerktoren van de Kruiskerk in Burgum. Daar moet donderdag 25 februari de klok doorheen. Die is namelijk aan restauratie toe. De klok weegt ongeveer 1070 kilo en heeft een diameter van 120 centimeter, dus is er ook een takel nodig om de klok uit de toren te halen en op de grond te laten zaken.
De beide bouwvakkers stapelen de weggehaalde, oude stenen netjes opzij, zo, dat ze later weer op de juiste plek in het gat gemetseld kunnen worden, als de gerestaureerde klok weer op z’n plaats hangt.
Renovatie klok in Duitsland
Opdrachtgever voor de restauratie van zowel de toren als de klok is de Stichting Behoud Monumenten in Tytsjerksteradiel. De klepel zal worden vervangen. De binnenkant van de klok is op het aanslagpunt (waar de klepel de slagrand van de klok raakt) ongeveer vijftien procent versleten. Deze slijtage wordt opgelast, om problemen te voorkomen, zoals scheurtjes en uiteindelijk scheuren, vertelt Arjen van der Schaaf van de stichting. “De klok moat foar restauraasje nei Dútslân. Dêr sit in spesjalisearre bedriuw, dat ûnderfining hat mei ditsoarte restauraasjes.”
Het gaat om Glocken-Schweisswerk in Nördlingen, een gemeente in het noorden van Beieren, tussen Stuttgart en Neurenberg. Volgens de eigen reclame van dit bedrijf zijn hier in 75 jaar maar liefst 3600 klokken "door onze speciale lasmethode onberispelijk gelast”.
Latijnse tekst
De klok is in 1662 gegoten door Jurien Balthasar. Dat staat letterlijk in de klok gegoten: ‘Jurien Balthasar heeft mij ghegooten in Leeuwarden 1662’. Dan volgt een tekst in het Latijn: ‘Sacra sepulchra motus incendia leges cum iubeor sonitu pesterebrante loquor’, waarvan Google Translate de volgende vertaling geeft: ‘Beweging van het Heilig Graf beveelt het geluid van vuurwetten die pesterebrante spreken’.
Brandgevaar
Een zwager van een bestuurslid van de monumentenstichting meldt dat ‘pesterebrante’ een oud-middeleeuws woord is voor ‘brandgevaar’. Kortom, vrij vertaald: ‘Met deze met vuur gemaakte klok kunt u geluid maken om tegen brandgevaar te waarschuwen’.