"Help de boeren uit hun isolement te komen"
NIJEGA – Boeren zijn in een maatschappelijk isolement beland: overige plattelandsbewoners hielpen tot in de jaren tachtig mee met oogsten, nu doen boeren dit zelf, samen met loonbedrijven. Dat stelt biologisch boer Sjoerd de Hoop uit Hiaure. Om boeren uit dat isolement te helpen, is de organisatie 'Boer, Burger, Maatschappij' opgericht, die vrijdag 7 februari de eerste openbare bijeenkomst hield in dorpshuis Op 'e Jister in Nijega.
Initiatiefnemer was de werkgroep Kerken en Landbouw in Fryslân, die circa 25 jaar bestaat. Er waren vier sprekers: fouragehandelaar Theo Mulder uit Kollumerzwaag, die al jaren pleit voor een gezondere manier (voor bodem én mens) van bemesten. Mulder wees op de sterke achteruitgang van de gehaltes mineralen en vitaminen in het voedsel, tussen 1985 en 2002, als gevolg van uitputting van de bodem. In aardappels daalde het calcium-gehalte in 17 jaar van 14 milligram naar drie milligram per 100 gram aardappel. De daling van de hoeveelheid vitamines B6 in aardbeien is bijzonder extreem: van 330 naar 18 milligram, een daling van 94,5 procent.
De vrees voor fosfaattekorten in de wereld is volgens Mulder ongegrond. "In Nederland produceren 17 miljoen mensen in hun poep 117 miljoen kilo stikstof, 355 miljoen kilo fosfaat en 34,5 miljoen kilo kali: er zijn dus fosfaatkansen!"
Melkveehouder Pieter van der Valk uit Ferwoude is met behulp van een beurs en sponsoren op zoek naar een andere, 'bredere' bedrijfsvoering, bijvoorbeeld met zonnepanelen en compostverwerking.
Bisschop Ron van den Hout, de leider van de katholieke kerk in Noord-Nederland, stelde dat de maatschappij als geheel meer rekening moet houden met zowel de natuur als met de armen. Hij citeerde uit de Bijbel (Romeinen 8, vers 22): "De hele natuur kreunt en lijdt barensweeën, altijd door." De bisschop bepleitte versobering van levensstijl, verwijzend naar de encycliek 'Laudato sí' van paus Franciscus.
Ds. Wim Beekman wees op concrete voorbeelden van samenwerking tussen kerken en boeren en burgers, met name in Reduzum en omgeving en in Longerhouw en omgeving. Hij beklemtoonde voortzetting en uitbreiding van deze dialoog.
Biologisch boer en discussieleider Sjoerd de Hoop vroeg na de pauze aan naar voorbeelden van gesprekken tussen boer en maatschappij. Aanwezigen in de zaal noemden onder andere zorgboerderij It Aventoer in Wyns, waar gewerkt wordt met het door Mulder bepleite Bokashi voor betere bodemvruchtbaarheid.
De PKN-kerk in Burgum is betrokken bij de 'groene kerk' aan de hand van het boek 'Groene theologie' door auteur Trees van Montfoort ('Groene theologie'). Voorzitter Albert van der Ploeg van Noardlike Fryske Wâlden (én van de PG-gemeente De Trynwâlden) wees op Eastermars Lânsdouwe, de eerste agrarische natuur- en landschapscoöperatie in Nederland. "Nu zijn er 46 landbouwcollectieven, verspreid over heel Nederland."
Voorzitter Douwe Hiemstra uit Nijega van de werkgroep Kerken en Landbouw in Fryslân beloofde dat het gesprek tussen boer, kerk, burger en maatschappij in Fryslân zal worden voortgezet.