De Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten district II in Drachten, met onder andere Geert Halbe van der Velde (Rottevalle), Jan Pietersma (Drachten), Steffen Procee (Garyp), Jan Tjeerdsma (Garyp), Lou de Graaf, Tije van der Laan (Garyp) en Visser, het schoolhoofd uit Rottevalle.
De Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten district II in Drachten, met onder andere Geert Halbe van der Velde (Rottevalle), Jan Pietersma (Drachten), Steffen Procee (Garyp), Jan Tjeerdsma (Garyp), Lou de Graaf, Tije van der Laan (Garyp) en Visser, het schoolhoofd uit Rottevalle. Foto: Stichting Verzetsmuseum Fryslan, Leeuwarden

Fryslân 75 jaar geleden officieel bevrijd

DRACHTEN - Vandaag is het 75 jaar geleden dat het vasteland van Fryslân officieel werd bevrijd. Alle activiteiten met publiek om dit te vieren zijn afgelast of worden verschoven. Nu het coronavirus ons 'gevangen' houdt, realiseren wij ons des te meer hoe waardevol vrijheid is. Wij vergeten niet dat er mensen voor gevochten hebben.

Op 7 april 1945 begint de bevrijding van Fryslân. Franse parachutisten landen in de buurt van Appelscha. Ze moeten bruggen bezet houden, zodat de Canadezen kunnen doorstomen naar het noorden en westen van de provincie. Van de 702 Franse parachutisten sneuvelen er 33. De Canadezen kunnen op 13 april redelijk gemakkelijk Friesland intrekken. Ze krijgen hulp van de 2500 leden van de goed georganiseerde Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS). Op veel plaatsen vinden er gevechten plaats tussen de NBS en de Duitsers, waarbij van beide kanten slachtoffers vallen. Zo sneuvelen bij café Gorter in Ureterp op 14 april tijdens een vuurgevecht vier Duitse militairen en vijf NBS-ers: Aalzen de Jager, Jan L. van der Broek, Jan Welfing, Jan Visser en Jacobus ten Berge. Eerder die nacht sneuvelt de uit Ureterp afkomstige politieman Cornelis Tump. Een aantal uren later komt het kind Gerard Hempenius om door een afgedwaalde kogel. In Noardburgum sneuvelen tussen 14 en 16 april de NBS-ers Evert Sijbesma, Tjalling Talma en Harmen de Vries. Op 15 april komen bij Damwâld vier Duitsers en een boerenknecht om. Ze zitten op een kar met munitie, die ontploft nadat NBS-ers erop schieten. Even later komen de NBS-ers Jan Kaper en Harmen Brouwer om: ze willen een Duitser en een Nederlandse SS-er tot stoppen dwingen en worden dan onder vuur genomen. De Duitser en de Nederlandse SS-er sneuvelen later, nadat ze zich in een boerderij hebben verstopt. Even hiervoor hebben ze een handgranaat naar buiten gegooid, waardoor er nog een NBS-er om het leven komt. Bij de Soensterdijk nabij Dokkumer Nieuwe Zijlen wordt ook hevig gevochten. Daarbij sneuvelen vier NBS-ers: Gerrit Bleeker, Heine de Bruin, Jacob de Graaf en Pieter Postma.

Op 17 april arriveren de Canadezen onder luid gejuich in Dokkumer Nieuwe Zijlen en is geheel Noordoost Friesland bevrijd.