De tekening op het omslag van 'Tin iis' is in de oorlog gemaakt door een
onbekende illustrator.
De tekening op het omslag van 'Tin iis' is in de oorlog gemaakt door een onbekende illustrator. Foto: Actief Media

Koerierster Tiny Mulder kreeg hekel aan fietsen na honderden winterse kilometers

"Ik fyts noait wer", schreef Tiny Mulder na de oorlog in een kort verhaal. Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde ze aanvankelijk in Drachten. In de loop van de oorlog 'belandde' ze in het verzet, was een tijd ondergedoken in de Alde Feanen bij Earnewâld en woonde later in de oorlog in Leeuwarden. Ze fietste in de oorlogsjaren de hele provincie door, bijelkaar duizenden kilometers, niet altijd op goede fietsen met goede banden.

Ze schreef er haar meest succesvolle boek 'Tin iis' over, ook in het Nederlands ('Dun ijs') uitgegeven. De titel slaat op het gevaar van het verzetswerk. Dat ze een aantal malen door het oog van de naald is gekropen, maar de oorlog overleefde dankzij haar 'zesde zintuig' voor gevaar, komt ter sprake in de Friestalige biografie van Tiny Mulder, 'Foar alles is in tiid', geschreven door Geart de Vries.

Ze vertelt daarin: "Ik moast brieven tikke. Dat barde meast jûns, en dy brocht ik dan oerdei op 'e fyts nei postadressen yn Snits en Koudum en dêrwei soargen dan wer oare koeriers foar it fierdere transport. Werom naam ik brieven mei út de Súdwesthoeke; in inkelde kear in kistje iel. Alle dagen weroan fytse, fytse, fytse. Ik ha wat ôfbidden op dy âld rykrak, want dat wie pas iensum wurk. (...). Wat it fytsen ek sa dreech makke, wie datst ûnderweis fierstente min iten krigest. Ik hie faak in heal mingelsfleske by my en frege by de boeren ûnderweis oft ik it folje mocht mei molke."

Ze fietste ook wel naar de drukkerij van Jan Steegstra aan de Schoolstraat in Burgum. Loodzetsel verstopt onder haar kleren en op de terugweg illegale krantjes; beide keren leek ze dan in verwachting.

Het moeten ook het gevaar en de spanning zijn geweest, die de koeriersters en andere verzetslieden vemoeiden. Dat komt sterk naar voren in zowel de roman 'Tin iis', en ook in de biografie van Geart de Vries. Of ze er trauma's aan overhield? In de biografie vertelt ze: "Sels ha'k fierders net safolle fan de oarloch oerhâlden. Of it moat al wêze dat ik nei dy jierren faaks wat klaustrofobysk wurden bin. De húskedoar sil'k net op slot dwaan. Yn in lift sitte fyn'k freeslik. Ik moat altyd witte wêr't ik derút kin. Ik wol my net opsletten fiele. Dat komt út de besettingstiid. En ik ha in hekel om yn in massa minsken te ferkearen. Ik sil noait yn optochten en demonstraasjes sjoen wurde."