Bundeling onderzoek 'tegen' dementie
BURGUM - Acht instellingen zijn samen een grootschalig onderzoek gestart naar de preventie van dementie ('aderverkalking' in de volksmond). Dit onderzoek heeft als doel de voornaamste genetische, leefstijl- en psychosociale risicofactoren voor dementie in kaart moet brengen.
De instellingen die meewerken aan dit onderzoek zijn: Amsterdam UMC, Erasmus MC, Leids Universitair Medische Centrum (LUMC), Maastricht UMC+, Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), UMC Utrecht en het RIVM. De onderzoekers bestuderen hersenscans en stoffen in bloed en hersenvocht om meer te weten te komen over het verloop van verstandelijk gezond zijn naar dementie. Het onderzoek wordt gefinancierd door ZonMw en Alzheimer Nederland.
Invloed van dementie neemt toe
Aanleiding voor het onderzoek is de groei van de invloed van dementie op de samenleving en de gezondheidszorg. De verwachting is dat er in 2040 in Nederland zo'n 520.000 mensen zijn met dementie. De ziekte ontwikkelt zich tot belangrijkste doodsoorzaak, maar is ook de ziekte met de grootste gevolgen voor patiënten, hun naasten, de gezondheidszorg en de maatschappij als geheel, aldus Alzheimer Nederland.
De studie richt zich op de twee belangrijkste oorzaken van dementie: neerslag van het alzheimer-eiwit 'amyloid' en schade aan de bloedvaten in de hersenen, bijvoorbeeld als gevolg van een 'tia' of een beroerte.
Welk middel op welk moment kan worden ingezet om de kans op dementie te verkleinen en/of het ontstaan van dementie te vertragen; daarover wil men nieuwe inzichten krijgen. De resultaten bieden ook een basis voor het nog beter herkennen en meten van de eerste signalen van dementie.
In Nederland zijn verschillende bevolkingsonderzoeken naar de oorzaken van dementie en de mogelijkheden om dementie te voorkomen. Binnen de subsidieronde 'Memorabel 6', werden onderzoeksgroepen die bevolkingsonderzoek uitvoeren, gevraagd om met elkaar een onderzoek te starten waarbij gegevens worden gecombineerd, om sneller tot antwoorden te komen.
Het onderzoek 'Primaire preventie' is een combinatie van negen bevolkingsonderzoeken. Alzheimer Nederland meldt hierover: "Alzheimer is een complexe aandoening. Er is niet één oorzaak, maar er zijn er vele. Een combinatie van aanleg (genen) en omgevingsfactoren leidt ertoe dat processen in de hersenen steeds verder ontsporen, tot uiteindelijk sprake is van dementie. Het traject van de allereerste hersenveranderingen tot aan dementie duurt wel 20 tot 30 jaar. Maar al vóór die tijd spelen risicofactoren, zoals hoge bloeddruk of ongezonde voeding, (waarschijnlijk) een rol."
Krachten bundelen
"Om de ingewikkelde route van aanleg en omgeving tot aan dementie te begrijpen, moeten we alle aspecten en stadia onder de loep nemen. Het is onmogelijk voor één enkel onderzoek om dit hele complex te onderzoeken. In dit project bundelen negen grote bevolkingsonderzoeken daarom hun krachten."
De onderzoekers proberen te berekenen hoeveel iedere risicofactor bijdraagt aan het ontstaan van dementie. Dit vertalen ze in praktische adviezen voor patiënten en mantelzorgers. Daarnaast doen ze aanbevelingen voor de manier waarop nieuwe (geneesmiddelen)onderzoeken moeten worden opgezet om de kans op succes te maximaliseren. Het bevolkingsonderzoek in Nederland krijgt een nieuwe impuls, in de hoop dichterbij 'Eureka' tegen dementie te komen.