Hoe levert vlas lijnzaad, linnen en korven op?
HOLWERD - Ook dit jaar wordt er in Noardeast-Fryslân een vlasroute georganiseerd. Officieel is de start in Blije bij ambachtelijke katoendrukkerij Kleine-Lijn en het eindpunt bij het vlasmuseum in Ee. De route kan echter in iedere gewenste volgorde worden afgelegd. Onderweg worden ambachtelijke demonstraties gegeven.
De vlasroute (kijk voor praktische info op www.vlasroute.nl) toont de ontwikkeling van bloeiend vlas op de velden tot bedrukt linnen. "Maar in deze streek werden vroeger ook eendenkorven van vlas gemaakt," vertelt Gjalt de Groot op zijn voormalige boerderij nabij Holwerd. "Dat was materiaal dat op de klei beschikbaar was."
De vlasroute leidt bezoekers langs drie vlasvelden en vijf bijzondere locaties die geopend zijn tijdens de vlasdagen op zaterdag 20 en 27 juli en op zaterdag 3 augustus van 10.00 tot 17.00 uur.
Nynke Runia laat in haar sfeervolle atelier Kleine-Lijn in Blije zien hoe zij op ambachtelijke wijze stoffen bedrukt. "Dat doe ik onder andere op linnen dat wordt geweven van vlas."
Het proces waarmee de stengels van het vlas veranderen in garen, wordt duidelijk op de locaties in Ferwert, Holwerd en Ee.
Hein Sterk maakte het verbouwen van vlas nog zelf mee op zijn familieboerderij en toont in Ferwert vlasbewerkingsmachines.
In Holwerd toont Gjalt de Groot het repelen. ´Roepeljen' is het deel van vlasbewerking waarbij de stelen worden ontdaan van de bloemen en zaden (lijnzaad). In het vlasmuseum in Ee is het hele proces dat hierop volgt te bekijken. Zo staan er de schoven die na het repelen in water zijn gelegd om een bepaalde 'rottingsgraad' te bereiken voordat de vlas naar het braakhok gaat.
Het vlasmuseum is gevestigd in zo'n voormalig braakhok. Hier werd het vlas gebroken in een rolbreker om daarna in de swingelmachine (slypbreker) te worden ontdaan van schilfertjes. Een touwachtig bosje vlas blijft over, zie het filmpje achter de foto met je app. Deze vlas ging in bundels van 6 pond en 2 ons naar de Twentse textielfabrieken waar het gesponnen en geweven werd tot linnen.