Week van de Afasie: 'Een toekomst met afasie'
BURGUM - Van 5 tot en met 12 oktober is het voor de eerste keer Week van de Afasie. De Burgumer Hielke van der Meulen (68) heeft afasie. Hij treedt graag op als ambassadeur voor de aandoening, want ook met afasie wil je een toekomst hebben. Afasie raakt veel mensen. Begrip en kennis van de aandoening kan het leven van betrokkenen verbeteren.
Wekelijks komt de logopediste Ida Kenniphaas bij Hielke van der Meulen thuis. Zij vertelt wat afasie is. "Afasie is een taalstoornis waardoor iemand moeite kan hebben met het spreken, lezen, schrijven en begrijpen van taal. Taal heb je nodig om te communiceren. Sociaal isolement ligt daardoor op de loer."
Vier jaar geleden ontstond bij Hielke van der Meulen hersenschade door een verstopping in het bloedvat van de hersenen, waardoor zuurstofgebrek ontstond. De man die altijd op mensen was gericht, kreeg onder andere afasie. Het leven van de humorvolle ex-vrachtwagenchauffeur die dol was op motorrijden veranderde drastisch.
Met doorzettingsvermogen vertelt hij wat dit voor hem betekent. Met losse woorden, gebaren, vragende ogen en met hulp van de logopediste, maakt hij duidelijk: "Ik kon niet meer fietsen, niet meer praten. Als mensen te snel praten of door elkaar praten, begrijp ik ze niet."
Schakelen van het ene onderwerp naar het andere is lastig. Woorden worden niet gevonden en verbanden slechts langzaam gelegd. Begrijpen wat een ander zegt, is moeilijk. Lezen ook.
"Nee", zegt Hielke van der Meulen, maar bedoelt hij 'ja'? "Ja", zegt Hielke, waardoor de gesprekspartner zich afvraagt of hij toch 'nee' bedoelt. "De woorden ja en nee haal je vaak door elkaar hè?", vraagt de logopediste. Hielke reageert: "Nee. Ja moeilijk."
Toch communiceert hij graag. Dat zit in zijn karakter. "Sommige mensen met afasie praten liever niet omdat ze zich schamen. Dat heeft Hielke niet. Die probeert het gewoon en weet daarbij zelfs nog grapjes te maken", zegt Ida.
Naast logopedische behandeling heeft Hielke modules gevolgd die waren gericht op de veranderingen, zijn huidige kwaliteiten en het behouden van eigen regie.
Motorrijden kan Hielke niet meer, maar meerijden in het zijspan wél. Grasmaaien kan hij ook. Het dorp in met zijn scootmobiel is iets waarvan hij geniet. "Vooral als hij het zelfstandig kan doen", verduidelijkt Ida Kenniphaas. Met een boodschappenbriefje zelf naar de winkel is iets dat voor hem waardevol is. En het liefst maakt hij dan met de mensen die hij tegenkomt een praatje. Net als voor de beroerte.
Daarom leert hij nu bij logopedie meer over communicatie. "Hoe gaat de afasiepatiënten zelf om met communicatie en wat heeft hij of zij nodig van zijn omgeving?"
Voor Hielke is de uitkomst onder andere dat hij het liefst een advies aan zijn scootmobiel zou hangen met de woorden: "Ik maak graag een praatje. Ik begrijp je goed. Als ik niet uit mijn woorden kom, wijs me dan op mijn hulpmiddel."
Het hulpmiddel is een handcomputer die speciaal is ingericht voor de afasiepatiënt in kwestie (zie het filmpje waarin Hielke dit demonstreert). Belangrijke persoonlijke informatie is er in terug te vinden via pictogrammen en plaatjes. Als de afasiepatiënt bijvoorbeeld niet op de naam van zijn dochter kan komen, kijkt hij in zijn handcomputer onder het pictogram 'personen'. Klikt hij op het juiste plaatje dan wordt het hardop voorgezegd.
"Maar verbanden leggen is moeilijk, dus ook om te bedenken: 'ik kan niet op een woord komen, ik zoek het op in mijn hulpmiddel'", legt de logopediste uit. "Wijzen op die mogelijkheid is dus een goede reactie van een gesprekspartner."
Mountainbiketocht in de Trynwâlden
OENTSJERK - Fietsen door de Bouwe Pet, Grikelân en Turkije, de Hel van het Noorden en de Poel des Doods? Zaterdag 5 oktober kan dat tijdens de Mountainbike Toertocht Trynwâlden.
De mountainbikers rijden een uniek samengestelde tocht door waterrijk gebied. Weilanden, bossen, hindernissen en praamvaren zijn inbegrepen.Sommige natuurgebieden zijn speciaal en eenmalig door het Fryske Gea opengesteld. De start is tussen 09.00 en 10.00 uur bij Kafee It Wapen fan Fryslân, Rengersweg 51 in Oentsjerk. Er zijn drie routes: 10, 20 en 30 kilometer. Deze zijn te combineren tot een tocht van maximaal 60 kilometer. Startgeld 6 euro.