"Alderen moatte net oardielje oer jongerenkultuer"
BURGUM/GRONINGEN – Voor het eerst in ruim vierhonderd jaar begint op 1 september aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) een vrouw als rector-magnificus: de oud-Burgumse prof. dr. Cisca Wijmenga. Zij wordt uit hoofde van die functie de eerstverantwoordelijke voor het onderwijs en het onderzoek van de RUG.
Door Gerrit van der Meer
"Gelokkich bestiet it 'College van Bestuur' út trije minsken en stiet der ek in hiel team om ús hinne. Want de universiteit groeit: der binne no mear as tritichtûzen studinten. Hast ienfiifde dêrfan komt út it bûtenlân."
"Nederlân rint achterop"
Een probleem is, dat het aantal docenten niet even snel meegroeit. Dit is het gevolg van zuinigheid van de rijksoverheid, zegt Wijmenga. Dat geldt voor zowel onderzoek als onderwijs.
Bijvoorbeeld: "Yn Europeesk ferbân ('Lissabon-verdrag') is ôfpraat dat trije prosint fan it bruto nasjonaal produkt nei research en development (onderzoek en ontwikkeling; red.) giet. Yn Nederlân is dat mar twa prosint!" Oftewel: Nederland kan zich steeds minder voorstaan op het imago van kennis-economie, vindt Wijmenga.
Prestatiedruk op
universiteiten is erg hoog
Mede door die financiële zuinigheid van 'Den Haag' is de prestatiedruk aan de Nederlandse universiteiten erg hoog, vindt ze. "Dy sunigens liedt òf ta gruttere groepen studinten per dosint, òf ta minder kontaktoeren tusken dosinten en studinten. As 't dan dochs de kwaliteit fan ûndersyk en ûnderwiis behâlde wolst, dan moatst in soad wurk ûnbetelle, yn dyn frije tiid dwaan!"
Het beoordelen van elkaars publicaties en onderzoeksrapporten door wetenschappers is trouwens vanouds al liefdewerk-oud papier, vertelt Wijmenga. "Dat is net allinne yn Nederlân sa, mar oer de hiele wrâld. Yn it bedriuwslibben soene se dêr frjemd fan op sjen!"
Het is daarom volgens haar een goede zaak dat er een landelijke Vereniging van Samenwerkende Nederlande Universtiteiten is, die probeert een vuist te maken richting regering en parlement.
"De ryksoerheid komt no mei nije finansiering foar it technyske ûnderwiis, mar dat giet ten koste fan de oare sektoaren (de alfa- en gamma-wittenskip). It is saak dat de universiteiten har net tsjin elkoar útspylje litte."
"Ynterdissiplinêr ûndersyk"
Bovendien kun je de verschillende wetenschapsgebieden niet los van elkaar zien, vindt Wijmenga. "Seker net no't wy hieltyd mear ynterdissiplinêr ûndersyk noadich hawwe om grutte wittenskiplike en maatskiplike problemen oan te pakken, lykas ús klimaat en in duorsume sûnenssoarch en maatskippij."
Drie secretaresses
Wijmenga zal straks veel moeten vergaderen. Daarom krijgt ze twee secretaresses en kan ze ook nog een beroep doen op haar huidige secretaresse. Want ze blijft nog twee halve dagen per week verbonden aan het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), als onderzoeker naar (genetische aspecten van) darmkwalen en de darmflora. Hiervoor kreeg ze enkele jaren geleden de Spinoza-prijs, de belangrijkste Nederlandse prijs voor wetenschappelijk onderzoek.
"Ik ha tritich jier ûndersyk dien en wol dit net samar loslitte. No kin ik noch wat minsken begeliede by ferfolchûndersyk." Het mooie van onderzoek doen? "Jo nijsgirrigens folgje en yn sekere sin sels baas wêze."
Nieuwe technologie
moet je omarmen
Dat heeft ze met jongere onderzoekers gemeen. Tegelijk ziet ze dat jongeren opgroeien met digitale technologie en er makkelijker mee omgaan dan ouderen. "Ik sjoch bern fan twa jier dy't al mei in mobyltsje boartsje!"
Nieuwe technologie en nieuwe cultuur houd je niet tegen en moet je juist omarmen, vindt Wijmenga. "Alderen moatte dêrom gjin oardiel jaan oer kultuer fan jongeren."