Op 20 maart stemmen voor Provinciale Staten én Wetterskip
LEEUWARDEN - Woensdag 20 maart mogen 18-plussers tweemaal stemmen: voor Provinciale Staten én voor het bestuur van Wetterskip Fryslân. 's Avonds laat worden de uitslagen bekend in het Provinsjehûs aan de Tweebaksmarkt. Op 27 mei kiezen de leden van Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer. Vandaar de intensieve bemoeienis van de landelijke politiek. Onderstaand kernwoorden van de zestien partijen (alfabetisch) die meedoen aan de statenverkiezingen. Volgende week meer over de waterschapsverkiezing.
CDA
Kernwaarden: menselijk geluk, waardigheid, veiligheid, zorg voor elkaar, respect en gemeenschapszin. Voortdurend met de samenleving in gesprek. Beeld van Fryslân in 2028: overal glasvezel, IT en 3D-printing, gastvrije provincie, een aantal dorpen energieneutraal, gevarieerde veeteelt en akkerbouw t.b.v. meer biodiversiteit. Sterke zuivelketen blijft in Fryslân. (Meer) zelfrijdende bussen in het openbaar vervoer. Elektrische leenfietsen.
ChristenUnie
Voor een waardevolle schepping. Burgers, bedrijven en organisaties actief betrekken bij de omgevingsvisie. Voor kringlooplandbouw en Fries kenniscentrum daarover. Eerlijke prijs voor voedsel, minder voedselverspilling. Versterking biodiversiteit m.b.v. kringlooplandbouw. Robuust natuurnetwerk. Stoppen met gas- en zoutwinning. Grondwaterpeilen omhoog in het veenweidegebied.
DENK
'Voor een eerlijker en rechtvaardiger Fryslân' (en Nederland). 'DENK is voor het belasten van grondspeculatie'. Voor meer diversiteit in het monumentenbeleid. Voor het verlagen van de opcenten (provinciale deel van de motorrijtuigenbelasting). Voor gratis openbaar vervoer voor ouderen en minima. Voor een gekozen Commissaris van de Koning, met meer bevoegdheden.
D66
Bindend correctief referendum mogelijk maken. Fryslân loopt in 2040 voorop met circulaire economie in Europa. Universiteitscampus Fryslân wordt kenniscentrum voor circulaire economie. Werk maken van de transitie naar circulaire, grondgebonden, natuurinclusieve landbouw. Jong kunsttalent stimuleren zich verder te ontwikkelen. Openbaar vervoer zo snel mogelijk naar 'nul emissie'. Fietssnelwegen tussen belangrijkste forenzenplaatsen. Voor dorpsmolens.
FNP
De FNP hat sân kearnwearden: demokrasy (minsken safolle mooglik behelje by it iepenbier bestjoer), federalisme (it bestjoer sa ticht mooglik by de minsken), ynternasjonalisme (de wrâld in federaasje fan mienskippen), taal en kultuer (noed stean foar Fryske taal en kultuer, ek foar lytsere talen as Biltsk en Stellingwerfsk), ûndernimmerssin, solidariteit (nimmen komt oan 'e kant te stean) en in duorsume wrâld neilitte oan kommende generaasjes.
Forum voor Democratie
Voor laagdrempelige steun aan Friese ondernemers. Steun voor behoud van een competitieve agrarische sector. Provinciaal bestuur beperkt zich tot kerntaken. Stimuleren van woningbouw. Verkrotting aanpakken. Geen windmolenparken, geen zonneweiden. Stoppen met energietransitie vanuit provincie. Goed openbaar vervoer, ook in de landelijke gebieden. Aanleg van snelfietspaden. Snoeien in subsidies. Lagere provinciale belastingen. Maximale mogelijkheden tot ondernemen. Gekozen Commissaris van de Koning.
GrienLinks
Voor natuur en mensen, van overal, nu en in de toekomst. Prachtig, groen, sociaal Fryslân. Circulair, geen fossiele energie. Bloemen, weidevogels en insecten terug. Regenboogvlag als symbool ter bescherming van lhbt-ers. Kortom: diversiteit, duurzaamheid, gelijkwaardigheid, solidariteit. Voor dorpsmolens, voor windmolens op en bij bedrijventerreinen, langs hoofdwegen en -kanalen.
Natuurlijk Fryslân
Een klimaatbestendig en klimaatneutraal Fryslân in 2030. Met uitvoeringsplannen voor energietransitie, gezond boeren, aangepast waterbeheer, gezond voedsel en duurzaam vervoer. Herstel van biodiversiteit en landschap. Een duurzame, aantrekkelijke en gezonde leef- en woonomgeving voor mens, plant en dier, met perspectief voor boeren. Transitieplan naar een circulaire, innovatieve, inclusieve economie als drager van bruisende, levendige steden, wijken en dorpen. Resultaat: een hechte, sociale mienskip waarin iedereen meedoet aan profiteert van de genoemde veranderingen.
Partij voor de Dieren
Tegen intensieve veehouderij en megastallen, voor meer natuur en biodiversiteit, in plaats van groene woestijnen. Geen compromissen. Tegen verdergaande asfaltering. Schone lucht, groene omgeving. Consuminderen, energie besparen en duurzaam opwekken van energie. Meer plantaardige voeding voor iedereen.
Provinciaal Belang Fryslân
Provinciaal Belang Fryslân is een samenwerking van veertien lokale, onafhankelijke, dus zelfstandige partijen. "Wij willen niet langer dat er in Den Haag wordt verondersteld wat misschien wel goed voor ons zou kunnen zijn. Meer aandacht voor de ontwikkeling van havens in Harlingen, Lemmer en Drachten. Openbaar vervoer op elektrisch, biogas of waterstofgas. Versterking van zeedijken vanwege zeespiegelstijging. Brede fietspaden. Predatoren mogen worden bejaagd.
PvdA
Iedereen kan meedoen. Weidevogels terug. Duurzame landbouw, duurzame energie. Luisteren naar de mensen. Niet groter, maar beter. 'Haadpunten': mienskip, wurk, sterke ekonomy, goeie en betelbere soarch, goed en duorsum wenjen. Skjin wetter en skjinne enerzjy. Toerisme, kultuer en beweging. Fernijd ferfier, in sosjaal en takomst-'proof' Fryslân. Tegen gas- en zoutboring onder Wad en vasteland. Actiever helpen van de Friese woningmarkt.
PVV
Voor referenda. Tegen verdere afbraak van de zorg, tegen ongelimiteerd toelaten van gelukszoekers. Tegen de klimaatwaanzin. Tegen de EU in de huidige vorm, voor samenweerking in Europa. Minder islam. Geen windmolens en zonneparken. Zuinig op natuur. Tegen de plezierjacht.
SGP
Een Bijbelvaste koers. Bij nieuw of gewijzigd beleid worden betrokkenen eerst geraadpleegd. Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) en Noordelijk Innovation Board (NIB) meer bekendheid geven voor de noordelijke economie. Er is een nieuwe provinciale landbouwnota nodig. Energie: "We moeten af van de focus op alleen wind en zon." Opslag van duurzame energie in accu's of omzetting naar waterstof. Werken op zondag minimaliseren; geldt ook voor openbaar vervoer.
SP
Menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. Laagdrempelig Iepen Mienskips Fûns. Geen nieuwe bedrijventerreinen, zolang er plaats is op bestaande. Grote windparken kunnen nodig zijn, onder voorwaarden: zeggenschap en meedelen in de opbrengst voor inwoners. Voor initiatieven van onderop, zie windmolen Reduzum. Voor kleine windmolens bij (boeren)bedrijven. Omslag in de landbouw naar verduurzaming. Klimaat: rechtvaardigheid voorop. Energie: provinciaal energiebedrijf om zelf (duurzame) energie op te wekken. Binnenvaart: schepen niet meer dan 85 meter lang.
VVD
Fryslân steeds beter bereikbaar en energiebewust. Een levendige en rijke provincie. Meer aandacht voor zorg in plattelandsgebieden en het opleiden van zorgpersoneel. Leegstaande bedrijfspanden geschikt maken voor woningen. 'Slim wonen' tegen eenzaamheid. Samenwerking met bedrijven en ondernemers stimuleren. Geen windmolenparken op land, wel op zee. Zoveel mogelijk energie zo dicht mogelijk bij verbruiker opwekken. Van de Friese taal geen 'must' maken.
50Plus
50Plus wil na de verkiezingen geen coalitie formeren achter gesloten deuren. De partij wil een akkoord op hooddlijnen over kernvraagstukken, zonder gedetailleerde afspraken. Een gedeputeerde met 'ouderenbeleid' in portefeuille. Medezeggenschap voor burgers over de Omgevingsvisie garanderen. Versoepeling van permanent wonen in recreatiewoningen. Medezeggenschap van gebruikers bij spreiding van zorgvoorzieningen. Beleid op meerdere terreinen meer richten op 50-plussers. Dorpsmolens toestaan, geen grote windmolenparken erbij.
Zie ook pagina 11.