Harsta State en tuin zijn beide monument (Foto: collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed).
Harsta State en tuin zijn beide monument (Foto: collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed). Foto: Albert Speelman

Echtpaar schenkt Harsta State aan Ver. Hendrick de Keyser

HEGEBEINTUM - Vereniging Hendrick de Keyser heeft een bijzonder verjaardagscadeau gekregen. De heer en mevrouw Van Riemsdijk uit Stiens wilden de eeuwenoude Harsta State in het Friese Hegebeintum veiligstellen en hebben deze aan de 100-jarige Vereniging geschonken.

Vereniging Hendrick de Keyser zet zich al honderd jaar in voor het behoud van bedreigde historische huizen en interieurs en verwerft, restaureert en verhuurt deze, zodat ze behouden blijven. Er is een unieke huizencollectie opgebouwd met meer dan 400 monumenten in heel Nederland.

Een state met een historisch interieur

De Harsta State, naast de terp in Hegebeintum, wordt voor het eerst vermeld in 1511. Het was in bezit van adellijke Friese families, waaronder de families Coehoorn van Scheltinga en Van Andringa de Kempenaer. Het werd gebruikt als buitenhuis met tuinen, landerijen en pachtboerderijen. Eind 17e eeuw werd het bewoond door de broer van vestingbouwer Menno van Coehoorn. Het huidige huis is een restant van een grote, omgrachte state.

Pand werd paar keer
met sloop bedreigd

Bij verbouwingen in de negentiende eeuw kreeg de state haar huidige, kleinere omvang en vorm, met gepleisterde gevels, empire-ramen en een tuin in landschappelijke stijl. Bijzonder zijn de stinzenplanten, onder andere het zeldzame 'Haarlems Klokkenspel'. Het huis staat achter een prachtig smeedijzeren hek dat deels uit de 18e eeuw dateert en heeft een ontvangstzaal met fraaie houten betimmeringen en snijwerk in de Lodewijk XVI-stijl.

Behoud van erfgoed

Door de state te kopen en aan 'Hendrick de Keyser' te schenken hebben de heer en mevrouw Van Riemsdijk het huis en de stinzenfloratuin voor een onzekere toekomst behoed. In het verleden was er al sprake van bedreiging. In de 19e eeuw werd sloop overwogen en in de 20e eeuw waren verbouwingen onderwerp van discussie.
Monumentenorganisatie Vereniging Hendrick de Keyser heeft een groot aantal historische huizen in Friesland onder haar hoede. Het gaat om een bezit van 28 monumenten in 14 plaatsen, zoals het huis van de bekende Makkumer tegelfabriek Tichelaar. In Leeuwarden restaureerde de Vereniging Huis Van Eysinga, de voormalige locatie van het Fries Museum. Het werd weer ingericht als adellijk Fries woonhuis en afgelopen maand als museumhuis geopend.

Dependance en bewoning

Ook de Harsta State zal bij gelegenheid deels publiek toegankelijk worden, mogelijk als dependance van het Van Eysinga Huis, en
deels worden verhuurd voor permanente bewoning.

Interieur Harsta State in 1945. (Foto uit Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed).