Bijzondere herdenking Lancaster in Alde Feanen
EARNEWALD - "Het zijn emotionele dagen, die we toch niet wilden missen", zeggen de zussen Cara en Leta Bridgeman over de herdenking van de in de Alde Feanen neergestorte Lancaster R5682 en de zevenkoppige bemanning. Zij zijn de jongste dochters van de Canadese navigator Philip Bridgeman.
Hun vader heeft het dankzij een parachutesprong overleefd. Daarna bracht hij net als drie collega-bemanningsleden de oorlog in krijgsgevangenschap door. "Hij vertelde ons alleen positieve verhalen over die tijd. De negatieve heeft hij wel in zijn memoires beschreven, maar die mochten we pas na zijn overlijden (twee jaar geleden) lezen. Wellicht om ons in bescherming te nemen." Met de ActiefPlus-app krijgt u een filmpje met een Engelstalig vraaggesprekje met de beide dames (met vertaalde ondertitels).
"Indrukwekkend", vonden de betrokkenen - nabestaanden en anderen - de plechtigheid waarmee de neergestorte Lancaster R5682 in de Alde Feanen en de zevenkoppige bemanning zondag werden herdacht. Eén voor één werden uit naam van vooral de nabestaanden en enkele andere betrokkenen twaalf kokers in de 'zwaluwand' gestopt. Daarna volgde een minuut stilte. In die kokers zitten aluminium resten van het op die plek neergestorte en vorig jaar geborgen vliegtuig.
In de zwaluwand - gemetseld van Engelse bakstenen in Engels verband - zitten 251 gaten: evenveel als er aan gevechtsvliegtuigen op 4 september vanuit het Britse Syerston opstegen richting Bremen, om daar (fabrieken) te bombarderen. Twaalf van 251 toestellen keerden de volgende ochtend niet terug in Engeland. Vandaar de twaalf kokers die in evenveel zwaluwgaten werden gestopt. De 'zwaluwhaven' is een symbool van nieuw leven, aldus ontwerpster-architect Nynke-Rixt Jukema. Zij was niet aanwezig, want beviel zaterdag van een dochter.
Er waren zondag 44 nabestaanden uit vier landen op afgekomen (Engeland, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland); van de zeven bemanningsleden is niemand meer in leven. Twee zijn in september 1942 in Fryslân begraven: de Britse bommenrichter Edward (Ted) May in Earnewâld en de Britse piloot Peter Joslin in Warten. De Canadese boordschutter James Cooper is zeer waarschijnlijk boven de Waddenzee uit het vliegtuig gesprongen. Hij is nooit gevonden, ook niet bij het bergen van de Lancaster.
De piloot Peter Joslin heeft de levens van vier bemanningsleden gered, zo werd zondag gezegd, door het toestel zo lang mogelijk in de lucht te houden: de vier konden met een parachute op tijd uit de brandende Lancaster springen. Joslin deed dat zelf ook, maar pas op het laatste moment en overleefde die sprong niet.
De vier overlevenden waren: de Canadese navigator Philip Bridgeman, de Britse boordwerktuigkundige Eric Booth, de Britse bommenrichter Bertram Farmer en de Canadese boordschutter Neal Mullins. Over de Lancaster en de zeven bemanningsleden is een kleine tentoonstelling te zien - 'Geraakt! de laatste vlucht van Lancaster R5682' - in Bezoekerscentrum De Alde Feanen in Earnewâld. Deze expositie is gratis toegankelijk.