Friese cultuurverenigingen vergrijzen: toekomst komt in het geding
LEEUWARDEN - Eén op de drie leden van Friese cultuurverenigingen is ouder dan 65 jaar. De toekomst voor deze verenigingen kan in het geding komen als er weinig nieuwe leden bijkomen. Dit blijkt uit de eerste cultuurverenigingsmonitor van het Fries Sociaal Planbureau (FSP) en Keunstwurk: een onderzoek onder ruim 300 Friese cultuurverenigingen die zich bezighouden met dans, toneel en muziek.
Onderzoek bij 300 verenigingen
Volgens het FSP en Keunstwurk is de situatie op korte termijn niet zorgelijk. Mensen worden gemiddeld ouder, waardoor zij ook langer lid kunnen zijn. Hierdoor is een terugval in het ledenaantal voor de meeste verenigingen nog niet aan de orde. Op lange termijn is dit echter wel een risico. Het werven van nieuwe leden is van belang. Daarbij biedt vergrijzing in het algemeen een kans: ouderen zijn tegenwoordig langer vitaal en hebben over het algemeen veel vrije tijd.
Niet alle verenigingen zien de toekomst somber in
Vergrijzing, ledental en knelpunten
Ondanks de kans die het biedt, wordt vergrijzing door de meeste Friese cultuurverenigingen ook als een belangrijk knelpunt gezien (door vierendertig procent). Dit is niet vreemd gezien het hoge percentage ouderen dat lid is van een cultuurvereniging. Bij (volks)dansverenigingen is zelfs meer dan tweederde van de leden 65 jaar en ouder. Naast vergrijzing ervaren vooral muziek- en dansverenigingen ledenbehoud en -werving als grootste knelpunt (zevenenveertig en vijfenveertig procent). Een ongezonde financiële situatie zien de Friese cultuurverenigingen als derde belangrijkste knelpunt (achtentwintig procent).
Toneel meest positief over toekomst
Ruim veertig procent van de verenigingen is, ondanks de knelpunten, positief over de toekomst. Daar tegenover staat dat één op de tien verenigingen de toekomst somber tegemoet ziet. Toneelverenigingen zijn het meest positief over de toekomst en dansverenigingen het minst.
Verschillen per gemeente
In Opsterland zijn in verhouding de meeste verenigingen somber. Opvallend is dat in gemeenten De Fryske Marren, Heerenveen en Weststellingwerf geen enkele vereniging negatief over de toekomst is.
Vrijwilligers onmisbaar
Gemiddeld telt een Friese cultuurvereniging dertien vrijwilligers. Zij zijn onmisbaar om activiteiten uit te kunnen voeren en dragen bij aan de toekomstbestendigheid van een vereniging. Het merendeel van de verenigingen geeft aan te beschikken over voldoende vrijwilligers (drieënnegentig procent), waarvan een derde wel opmerkt regelmatig nieuwe vrijwilligers te (moeten) werven.
Vervolg cultuurverenigingsmonitor
De cultuurverenigingsmonitor van het FSP en Keunstwurk is het eerste onderzoek naar cultuurverenigingen in Fryslân en maakt inzichtelijk hoe het met de Friese cultuurverenigingen gaat, als graadmeter en input voor beleid. De ambitie is om het onderzoek periodiek uit te voeren. Het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) heeft het voornemen om een landelijke verenigingsmonitor op te zetten. Bij de ontwikkeling hiervan wordt gekeken hoe de landelijke en Friese cultuurverenigingsmonitoren zoveel mogelijk op elkaar aan kunnen sluiten.