Beuker: "Recht doen aan communistisch verzet"
DRACHTEN/HAULERWIJK - "Het communistisch verzet voor en in de Tweede Wereldoorlog is een vergeten hoofdstuk in de geschiedschrijving. Dat hiaat wilde ik vullen en dat verzet van communisten wil ik rechtdoen", zegt Chris Beuker (71) uit Haulerwijk.
Door Gerrit van der Meer
Hij publiceerde vorig jaar het 496 pagina's tellende boek 'Communistisch verzet in Friesland 1925-1945'. De nadruk ligt op de zuidoosthoek van Friesland, maar ook Leeuwarden en Lemmer krijgen aandacht. Hij toont er in aan dat communisten in Friesland (en de rest van Nederland) al ver voor de oorlog streden tegen het fascisme en hulp verleenden aan vluchtelingen uit Duitsland. Ook geeft hij op indringende wijze aan waar de strafmaatregelen van de nazi's toe leidden; zeker acht communisten in Friesland werden door hen gedood; in de provincie Groningen waren dit zelfs tachtig, constateert Ruud Weijdeveld, die een soortgelijk boek schreef over die provincie.
Donderdagavond 15 februari houdt Chris Beuker een lezing in de bibliotheek in Drachten over de opvallendste resultaten van zijn onderzoek. Hij reisde stad en land af voor zijn boek. Hij deed veel archiefonderzoek in Tresoar in Leeuwarden, maar ook in het Nationaal Archief in Den Haag, het oorlogsarchief (ook in Den Haag) van het Nederlandse Rode Kruis, bij het NIOD in het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), beide in Amsterdam, en ook bij het archief van International Tracing Service (ITS) in Bad Arolsen (Duitsland). Dit valt onder het International Rode Kruis. Hier kon hij informatie vinden over mensen die in concentratiekampen terecht kwamen en al dan niet vermoord werden. Bovendien hield hij vraaggesprekken met ooggetuigen of hun nabestaanden (tweede of zelfs derde generatie).
Hij probeerde alle informatie steeds van meerdere bronnen te krijgen. Als versies van verhalen niet (helemaal) met elkaar strookten, vermeldt hij in het boek de verschillen daartussen. Verdienstelijk is dat hij alle essentiële informatie in één (dik) boekwerk gebundeld heeft.
(Friese) communisten en anarchisten streden na de Eerste Wereldoorlog veelal gezamenlijk tegen armoede, uitbuiting en kapitalisme, constateert Beuker. "De onderlinge meningsverschillen tussen communisten, anarchisten en sociaal-democraten waren minder heftig dan in de grote steden in het Westen."
Met één communistische verzetsstrijder, Albert de Vries uit Drachten, kon Beuker nog uitgebreid persoonlijk spreken. "Hij keek uit naar het verschijnen van het boek. Helaas heeft hij dit niet meer meegemaakt. Hij overleed op 27 maart 2016, op 90-jarige leeftijd."
Het boek verscheen vorig jaar bij Bornmeer. Het is voorzien van diverse foto's, telt 496 pagina's en kost 29,50 euro. De lezing in de bibliotheek (aan het Museumplein) begint 19.30 uur. Entree voor leden 4 euro, voor niet-leden vijf euro.