Wiebe Zijlstra (78): "Jee, wat heb ik niet gedaan?"
DAMWALD/LEEK – Wiebe Zijlstra woont met zijn vrouw Bregt in Leek. Hij groeide op in Murmerwoude, nu Damwâld. Hij schreef een historische roman die speelt in 'de zevende grieteneije van Friesland', in de jaren 1715 tot 1780. "Ik ben door het schrijven blij van geest gebleven", zegt de 'fulltime levensgenieter'. Zijn eigen levensverhalen gaan over plannen, tegenslagen, passie en trouw. Hij laat zien hoe je, ook al heb je kanker, toch kunt dromen over bezigheden tot je honderdste.
Door: Karoline van den Donker
Mooi huwelijk
Wiebe Zijlstra (78) begint met het prijzen van zijn echtgenote Bregt Zijlstra-Buursema (73). "Ik heb een geweldig huwelijk", zegt hij liefdevol kijkend naar zijn vrouw. Zij knikt. Na 52 jaar weet ze precies wat haar man bedoelt. Door haar hoofd flitsen de beelden van al die momenten waarin zij thuis de rust bewaarde voor hun drie kinderen en het huishouden, terwijl manlief gepassioneerd avontuurde.
Van alle markten thuis
Wiebe Zijlstra heeft bijna een uur nodig om te vertellen waar hij vroeger gewerkt heeft. Op de ambachtsschool leerde hij het schildersvak. Op zijn veertiende ging hij werken bij de plaatselijke schilder Ris Ritsma. Al snel werd zijn talent voor vormgeven ontdekt: hij mocht in de avonduren bij Rosier in Dokkum de winkel en etalage inrichten. Bij verschillende werkgevers verdiende hij vervolgens als etaleur zijn boterham.
Ritsma verliet hij omdat hij met zijn ouders mee verhuisde vanuit Murmerwoude naar het Groningse Eelderwolde. Zijn nieuwe baas werd Burman op de Grote Markt in Groningen. Een chique zaak die hij verliet omdat hij bij een andere baas meer kon gaan verdienen. "Ik kwam bij bij Zuidema terecht, midden op de Herestraat." Daarna verkaste hij nog tweemaal: eerst omdat een bedrijf failliet ging en later omdat zijn chef problemen kreeg met de leidinggevenden.
Wiebe Zijlstra ging in militaire dienst, trouwde als zesentwintigjarige en kreeg weer werk als schilder.
"Ik was schilder, etaleur, verkoper en hobbyboer"
Een paar jaar later rolde hij in de handel: hij werkte bij zijn vader in de winkel; werd chef op de non-foodafdeling van een horecagroothandel in Assen; en begon samen met zijn vrouw een winkel in verlichting op de Wilhelminakade in Groningen.
Na dat deze winkel failliet ging, werd hij opnieuw schilder, voorman gedurende vijftien jaar. "Er kwam een jongensdroom uit toen we een boerderijtje in Nietap kochten", zegt Wiebe Zijlstra.
Kamperen in Oma's Bedstee
Hij boerde tien jaar en had ongeveer honderd dieren. Ze fokten schapen en geiten. Drie van de Drentse Heideschapen kwamen in het stamboek. 'Kamperen bij de Boer' kon ook op de boerderij. Overnachten kon onder andere in Oma's Bedstee of op De Hooizolder.
Arbeidsongeschikt
Aan Wiebe's arbeidzame leven kwam een einde door een verstopte slagader op zijn vijfenvijftigste. Hij wijst op het litteken in zijn hals. "Ik heb toen een fiks herseninfarct gehad."
Hij werd arbeidsongeschikt, maar niet minder actief. Zijn evenwichtsgevoel was slecht, evenals zijn motoriek, maar de levenslust van Wiebe was niet verdwenen. Hij ging vrijwilligerswerk doen. Zo deed hij mee aan een Broedvogel Monitoring Project (BMP) van SOVON en leidde hij voor natuurorganisaties vogelexcursies.
"Mijn geheugen wordt minder, maar daar heb ik een oplossing voor"
"Op een gegeven moment ging mijn geheugen wel wat achteruit", lacht Zijlstra. "Eerst schaamde ik mij diep, maar nu heb ik het opgelost. Als ik een tafeleend zie en ik kan niet op de naam komen, begin ik er gewoon een verhaal over vertellen. Cursisten vinden dat altijd interessant en niemand merkt dat ik de soortnaam niet kan benoemen terwijl ik die eigenlijk wel weet."
Natuurman in hart en nieren
Onlangs maakte hij nog een kanotocht waarbij hij 's nachts ging wildkamperen. Hij kon het niet laten, ook al wist hij dat zijn vrouw gelijk had toen ze zei: "Zou je dat wel doen?".
De vraag was begrijpelijk. Twee jaar geleden kreeg Zijlstra slokdarmkanker. Dankzij chemokuren is het ziekteproces nu rustig, maar hij is niet genezen. "Ik ga er niet te veel bij stil staan hoor, ook al heeft het een enorme impact op mijn mooie leventje", zegt Friese Wiebe, kloppend met zijn hand op een stapel boeken. Het is de roman die hij zelf schreef en momenteel te koop is bij boekhandelaren. De titel is 'Varkensblazen op het jaagpad'. Of in het Fries zoals óók op de cover staat: 'Bargebongels op it jaachpaad'.
Romanschrijver
Tien jaar heeft Wiebe Zijlstra er aan gewerkt. Vanuit Leek bezocht hij maandelijks het Rijksarchief/Tresoar in Leeuwarden. "Ben je daar wel eens geweest? Echt fantastisch wat je er allemaal kunt vinden."
Zijlstra zegt: "Mijn vader vertelde graag verhalen over zijn opa, die scheepsjongen was. Daarmee is mijn belangstelling voor geschiedenis gewekt. Met een onderzoek naar zijn leven ben ik begonnen."
In het Rijksarchief werden de jeugdherinneringen gestaafd met feiten. "Als ik dan naar huis reed, begon ik te fantaseren over hoe de barones reed op haar witte paard of hoe de jongens over het jaagpad de trekschuit trokken van stad naar stad. Hoe leefden deze mensen? Hoe voelden ze zich? Daar schreef ik thuis verhalen over."
"Mijn vaders verhalen over zijn opa waren aanleiding te gaan schrijven"
Over het Dantumadiel van toen
Wiebe Zijlstra verzamelde in al die onderzoeksjaren een schat aan informatie. "Zoveel dat ik nog wel een boek kan schrijven." Of het zover komt, weet hij niet. Zijn eerste boek werd en lijvige roman van 458 pagina's. "Terwijl ik erg langzaam typ door de tia's", grinnikt Zijlstra.
Het boek kost € 24,95. "Dat had ik graag anders gezien, maar de uitgever bepaalt de prijs." Belangstellenden die geïnteresseerd zijn in het Friese land van toen, kunnen het boek kopen in de boekwinkels. Bestellen bij de familie Zijlstra kan ook, via wiebregt@planet.nl of per telefoon 0594-511250.