Weinig lintjes voor mantelzorgers
BURGUM - In de loop van vanochtend krijgen in Fryslân vele tientallen en landelijk honderden vrijwilligers een koninklijke onderscheiding. In de Actief-regio (van Waddenkust tot Beetsterzwaag en Ureterp, van Wergea tot de Skieding) gaat het om 27 personen, van wie één tot 'Ridder' wordt benoemd en de andere tot 'Lid' in de Orde van Oranje-Nassau. Na twaalf uur melden we op de website van Actief (www.actiefonline.nl) wie dit jaar de 'decorandi' zijn in deze regio.
Door Gerrit van der Meer.
Relatief veel van hen zijn zowel kerkelijk actief als vrijwilliger, als ook op niet-kerkelijk terrein. De meesten die deze keer worden onderscheiden zijn mannen op leeftijd, maar ook een enkele dertiger, veertiger, vijftiger. Maar het zijn vooral zestigers, een enkele zeventiger en diverse tachtigers die een onderscheiding krijgen.
De rijksoverheid laat met de lintjesregen zien dat het werk van vrijwilligers zeer wordt gewaardeerd. Nederland zou immers zowel sociaal als economisch nagenoeg instorten, als de miljoenen vrijwilligers hun vrijwilligerswerk zouden beëindigen. Het zijn overigens vaak andere, naaste vrijwilligers die hun collega's voordragen voor zo'n koninklijke onderscheiding. Men kan die voordracht indienen bij de gemeente waar de betreffende vrijwilliger woont, daarna gaat het 'balletje rollen', zeg maar.
Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat leden van kerkelijke gezindten relatief actiever zijn in het vrijwilligerswerk dan andere inwoners van Nederland. Gelet op de gestage ontkerkelijking is dat misschien geen goed teken voor de toekomst van het vrijwilligerswerk. Steeds meer mensen haken bovendien af als het gaat om vrijwilligerswerk op langere termijn, zoals bestuurlijk werk. Voor (zeer) tijdelijke vrijwilligersklusjes lijken mensen makkelijker te strikken.
Het kan ook een kwestie van leeftijd zijn: zo lang ouders nog opgroeiende kinderen thuis hebben, lijken ze meer nadruk te leggen op kinderen en carriëre, dan op vrijwilligerswerk. En er is natuurlijk heel veel verborgen vrijwilligerswerk, zoals zorg verlenen aan zieke naasten, ook wel mantelzorg genoemd. Dat is vaak energie- en tijdrovend, maar zal niet gauw leiden tot een koninklijke onderscheiding, omdat het vooral in de privé-sfeer wordt verricht.
Geruststellend is de melding in een rapport van het SCP uit 2016 over 'De dorpse doe-democratie', dat het aantal vrijwilligers in Nederland al hoog was en "de afgelopen jaren" constant bleef.
Stapeling van activiteiten
Wat elk jaar weer opvalt aan de decorandi - zij die een (koninklijke) onderscheiding ontvangen - is dat ze vaak grossieren in vrijwilligersfuncties. Alsof ze (bijna) allemaal ADHD-ers zijn die niet stil kunnen zitten! Ze stapelen de vrijwilligersactiviteiten, alsof ze zeeën van tijd hebben.
Het SCP constateert in het rapport 'De dorpse doe-democratie' (juli 2016) dat kwetsbare ouderen vaak een sterke lokale oriëntatie hebben, maar niettemin "weinig lokale contacten". Idee: geef mantelzorgers vaker een lintje!