Stem op een Vrouw analyseert kieslijsten: slechts 34% vrouw, tóch kans op 50% vrouwen in de Kamer

Woensdag 22 november zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. In totaal zijn meer dan 1000 kandidaten verkiesbaar, van 26 verschillende partijen. Hoe staat het ervoor met gendergelijkheid op de kieslijst? Uit onderzoek van stichting Stem op een Vrouw blijkt dat 34 procent van alle kandidaten vrouw is. Een daling ten opzichte van 2021; toen ging het om 37 procent. Van van de 26 lijsttrekkers zijn er 7 vrouw. Er is een significant verschil tussen politieke partijen; linkse en middenpartijen scoren over het algemeen beter dan partijen die gelden als rechtse partijen. 

 Veel vrouwen op verkiesbare plekken 

Van de 1020 kandidaten* zijn 367 vrouw, 647 man, en 4 non-binair. Wel staan er bij de de meeste partijen met kans op 1 of meer zetels steeds meer vrouwen op verkiesbare plekken. Als de recente peilingen kloppen, komen er straks 81 mannen, 68 vrouwen (45%) en voor het eerst ooit ook een non-binair persoon** in de Tweede Kamer. Devika Partiman, directeur van Stem op een Vrouw: “We zitten dichterbij de 50% vrouwen in de Kamer dan ooit, maar vrouwen zijn nog veel minder vaak lijsttrekker. En de vrouwen die het wel halen, tonen vaak met name masculiene leiderschapskwaliteiten. Dat houdt het beeld in stand dat politiek een mannenwereld is.” 

Enkel mannen

Hoe ziet het met die mogelijkheid op 50% vrouwen in de Kamer? Daarop kunnen met name de kiezers van ChristenUnie, DENK, FvD en PVV nog invloed uitoefenen. Van deze partijen komen volgens de peilingen enkel mannen in de Kamer, uitgezonderd van CU lijsttrekker Mirjam Bikker. Dat geldt ook voor BVNL en BIJ1, beiden gepeild op een zetel met een man als lijsttrekker. 

Verschil tussen partijen  

Dat er straks waarschijnlijk meer vrouwen de Kamer in komen, is met name te danken aan linkse- en middenpartijen. 51 procent van linkse kandidaten is vrouw en 40 procent op het politieke midden, versus slechts 27 procent van de kandidaten bij rechtse partijen. Al scoren rechtse partijen significant slechter, er is bij enkele partijen wel vooruitgang te zien. Zo stonden er in 2021 bij VVD nog 34 procent op de lijst, en nu 44 procent. Bij BBB steeg het aandeel vrouwen van 19 naar 44 procent. De score op rechts wordt flink omlaag getrokken door PVV, JA21, FvD en SGP, waar tussen de 0 en 20 procent vrouwen op de lijst staan. Het hoogst scoren BIJ1, D66, GroenLinks/PvdA en Partij voor de Dieren, waar bij allen 50+ procent vrouwen op de lijst staan.  

Kandidaten in kaart gebracht in Stemhulp 

De stichting hoopt stemmen op vrouwen die lager op de lijst staan te stimuleren. “Mensen die stemmen op vrouwen, stemmen vaak automatisch op de eerste vrouw op de lijst. Echter: zij komt er door haar hoge positie vaak toch wel in. Wij leggen uit dat het nuttig is om op vrouwen te stemmen die wat lager staan. Als zij genoeg voorkeurstemmen halen, kan je extra vrouwen de Kamer in stemmen!” Deze tactiek bleek eerder al effectief: in 2017 en 2021 kwamen er op deze wijze drie extra vrouwen in de Tweede Kamer.  

Stemhulp

Om kiezers te helpen bij hun keuze, bouwde Stem op een Vrouw een stemhulp. In deze tool vind je met één muisklik alle verkiesbare politieke partijen en kandidaten. Per partij vind je in de tool zowel alle kandidaten als een link naar het verkiezingsprogramma. Bij de vrouwelijke kandidaten is er de mogelijkheid om door te klikken naar meer informatie over hen. Partiman: “De meeste kiezers zien de volledige kandidatenlijsten pas in het stemhokje. Wij maken het met deze tool makkelijk om je te verdiepen in álle kandidaten van de partijen die je interessant vindt. Dat helpt kiezers om geïnformeerd een keuze te maken.” De stemhulp is te vinden op www.stemopeenvrouw.com.