Gemeenten: meer investeringen nodig in netcapaciteit
AlgemeenHet is een landelijk probleem: de netbeheerders kunnen de snelheid van de energietransitie niet bijbenen. Maar dit werkt door op provinciaal, gemeentelijk én plaatselijk niveau, constateren de gemeenten Smallingerland en Opsterland.
Door grootschalige opwek van duurzame energie en het hoge tempo van elektrificatie in de industrie en mobiliteit, staan levering van elektriciteit en teruglevering van duurzaam opgewekte energie onder druk. Ook in Opsterland en Smallingerland is het elektriciteitsnetwerk op dit moment ontoereikend om aan alle ambities van overheden, bedrijfsleven en inwoners te voldoen.
Onderzocht door Berenschot
Om inzicht te krijgen in de capaciteit van het netwerk hebben de gemeenten in goede samenwerking met de netbeheerders gezamenlijk een systeemanalyse laten uitvoeren. Het onderzoek van Adviesbureau Berenschot is gebaseerd op de ontwikkelingen in beide gemeenten tot 2030 met een doorkijk naar 2050. Uit de resultaten van de analyse blijkt dat de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk van invloed is op de realisatie van de duurzame ambitiea en toekomstige ontwikkelingen.
Hoewel TenneT (hoogspanning) en Liander (midden- en laagspanning) fors investeren in de netwerken, blijken ontwikkelingen in de praktijk sneller te gaan dan verwacht. Dit alles heeft gevolgen voor geplande elektrificatie van woningbouw, bedrijfsprocessen en mobiliteit.
Stations Liander
Liander heeft in 2021 haar grote station in Drachten uitgebreid. De studie toont echter aan dat ontwikkelingen zo snel gaan, dat hier een nieuw station nodig is. De realisatie van een nieuw verdeelstation duurt gemiddeld zeven tot tien jaar: vijf tot zeven jaar voorbereiding en vergunningverlening, twee jaar voor de bouw. Een aspect dat dit proces kan vertragen is het tekort aan technisch personeel.
In de gemeente Opsterland zijn ook in Gorredijk en Waskemeer (kleinere) stations aanwezig. Deze zijn vanaf 2026 weer met voldoende capaciteit inzetbaar. Naast de grote stations breidt Liander de komende jaren ook de capaciteit van het middenspanningsnet uit. Er zullen in veel dorpen en wijken bovendien nieuwe wijktrafo’s nodig zijn. De werkzaamheden van Liander worden de komende jaren dus meer zichtbaar in het straatbeeld.
Meer – duurzame - woningen
De woningbouwplannen die in 2022 bekend waren in beide gemeenten en de te verwachten verduurzaming van bestaande woningen, kunnen worden gerealiseerd. Liander heeft daarvoor capaciteit op het netwerk gereserveerd. Om tempo in de warmtetransitie te houden, moeten in veel dorpen aanpassingen aan het lokale netwerk worden gedaan.
‘Energieneutraal’
Beide gemeenten hebben de ambitie om een energieneutrale gemeente te worden. Opsterland in 2035 en Smallingerland in 2050. Deze ambities kunnen alleen met opwek van zonne-energie niet worden gerealiseerd. Om de doelen te behalen moet worden ingezet op een mix van opwekmethodes, bijvoorbeeld windenergie en groen gas. In Smallingerland is ook aardwarmte een mogelijkheid om woningen en gebouwen te verwarmen en daarmee het elektriciteitsnetwerk te ontlasten.
