Anna Fardau hat wurdearring foar de nije kampanje. Foto: Ynstjoerd

Kampanje: “Praat mar Frysk, ek mei nije Fryskpraters”

19 januari 2023, 14:01 Algemeen

Minsken dy’t it Frysk op lettere leeftiid leard hawwe, saneamde nije Fryskpraters, brûke dy taal mar “hiel sporadysk”, en dat hat foar in part te krijen mei de taalhâlding fan de tradisjonele sprekkers.

Dat die ferline jier bliken út ûndersyk dat Ruth Kircher fan it Mercator Kennissintrum foar meartaligens en taallearen en Mirjam Vellinga fan de Afûk mei-inoar dien hawwe. De ûndersyksútkomsten wiene reden foar it opsetten fan in oanmoedigingskampanje.

Dûbel doel

Doel is oan de iene kant nije Fryskpraters te stimulearjen om troch te setten mei it Frysk praten. En dêrnjonken om ek de tradisjonele sprekkers op te roppen om dat folle mear te stypjen. Bewustwurding, begryp en kompliminten binne de haadyngrediïnten fan de online kampanje dy’t tongersdei 19 jannewaris 2023 fia ferskate sociale-media-kanalen fan Praat mar Frysk út ein set.

Nije taallearders fiele har faak minder op har gemak by it brûken fan de taal yn petearen mei tradisjonele sprekkers. “Nije sprekkers moatte in drompel oer”, seit Mirjam Vellinga, projektlieder Taalpromoasje by de Afûk. “Dat is altyd sa ast in nije taal sprekst. It is ek wennen om dysels oare klanken útsprekke te litten.”

Demotivearjend

Mar njonken de taalkundige ûnwissichheid spilet ek de hâlding fan de memmetaalsprekkers, de tradisjonele sprekkers, in rol: “Memmetaalsprekkers ferbrekke har bygelyks gau en geane flot oer op it Nederlânsk.” Dat helpt nije taallearders net en wurket faak ek nochris hiel demotivearjend.

De memmetaalsprekkers dêr foaroer hawwe krekt it gefoel dat it ûnfatsoenlik is om de ‘minderheidstaal’ (it Frysk, yn dit gefal) te sprekken as der minsken by binne dy’t dat net of minder goed fersteane. “As minsken har dêr bewust fan binne, dan kinne se har gedrach feroarje”, seit Vellinga. De kampanje rjochtet him dêrom net allinnich op de nije Fryskpraters, mar ek op de memmetaalsprekkers fan it Frysk.

Fideo’s mei tips

De kampanje bestiet út in tal koarte fideo’s fan memmetaalsprekkers fan it Frysk en fan nije Fryskpraters: wat betsjut it Frysk foar harren? Wat fine se fan de nije taallearders, en oarsom: wat binne de erfaringen mei de memmetaalsprekkers? Alle fideo’s einigje mei in tip of oanmoediging.

Dêrnjonken wurde minsken oproppen om sels ek in oanmoediging op te nimmen of te skriuwen foar alle minsken dy’t no Frysk oan it learen binne of besykje mear Frysk te praten, de nije Fryskpraters.

“Komplimint wurdt op priis steld”

Want: “In lytse oanmoediging, in komplimint en wat geduld wurde hiel bot op priis steld, benammen troch minsken dy’t it Frysk oan it learen binne. Kinst in taal allinnich mar leare ast dy faak om dy hinne hearst en brûke kinst. Dat is by in lytsere taal as it Frysk net altyd fanselssprekkend. Dêr hawwe wy inoar by nedich”, sa seit Ruth Kircher. Sy is sels in nije Fryskprater en ûndersiker by Mercator/Fryske Akademy.

Sa’n 150.000 nije Fryskpraters

Nije Frysklearders binne in belangrike groep as it giet om it behâld fan it Frysk. Op it stuit is in tredde fan de Fryskpraters fan hûs út net Frysktalich. Dat binne sa’n 150.000 minsken. In hiel grutte groep dus. It projekt Nije Fryskpraters is in gearwurking tusken Mercator Kennissintrum foar meartaligens en taallearen/Fryske Akademy en de Afûk

Actueel

Wethouder Tytsy Willemsma (rechts) plaatste samen met amateur-historicus Harry van Borkulo (links) uit Hurdegaryp het elfde en laatste informatiebord van cortenstaal over stukjes geschiedenis van de gemeente. Hier bij de woning (achtergrond) van architect wijlen Abe Bonnema in Hurdegaryp.

Oproep 15 amateur-historici aan Tytsjerksteradiel: "Breng gemeente-archief op orde" Algemeen 14 uur geleden

De gemeente Tytsjerksteradiel moet stoppen met de proef om opgevraagde, gemeentelijke archiefstukken eerst naar Tresoar in Leeuwarden te (laten) brengen.

Gemeente oriënteert zich op locaties voor asielzoekers Algemeen 15 uur geleden

Gemeente Achtkarspelen oriënteert zich momenteel op diverse locaties om asielzoekers op te vangen. Dit naar aanleiding van de brief van staatssecretaris Van den Burg én de motie..

v.l.n.r.: achteraan: Fenna Hoekstra, Swany de Haan, Shirien Elbakry (trainster), Larissa van der Woude, vooraan: Tessa van der Vliet, Nikée Feitsma, Nine Postma

Nederlandse kampioenen voor Turn- en Gymsport Dokkum! Algemeen 18 uur geleden

Op zaterdag 20 april was het Nederlands kampioenschap turnen in Den Haag. Fenna Hoekstra turnde zich bij de junioren 2e divisie met een ijzersterke meerkamp naar de titel Nederla..

Het belang van een stevig gefundeerde tuin Zaken 18 uur geleden

Een tuin vormt vaak het hart van een woning. Het is een plek waar men tot rust kan komen, genieten van de natuur en tijd doorbrengen met dierbaren.

Inspectie van Onderwijs geeft dr. Theun de Vriesskoalle 'opstekker' Algemeen 20 uur geleden

Eén op de vijf scholen in Nederland scoort onvoldoende of zeer zwak, viel deze week in de media te lezen. Dat het ook anders kan, bleek afgelopen week op de dr.

Ritmische groepen OBQ-DFS naar NK AHOY Algemeen 20 uur geleden

In sporthal de Bloemhof in Aalsmeer was zaterdag de 2e landelijke plaatsingswedstrijd voor groepen ritmische gymnastiek.

Concert zanger-pianist Roon Staal te Augustinusga in de Augustinitsjerke

Roon Staal doet Augustina aan tijdens lente tour Algemeen 22 uur geleden

Zanger en pianist Roon Staal komt in zijn nieuwe Lente Tour naar Augustinusga. Het concert vindt plaats op vrijdag 3 mei in de Augustinitsjerke. De aanvangstijd is 20.00 uur.

Matthé Vos en André van der Meer in ontmoetingsdienst Algemeen 23 uur geleden

Matthé Vos is spreker In de ontmoetingsdienst van zondag 28 april. Samen met André van der Meer & band gaat hij in De Flambou in Surhuisterveen dieper in op het thema 'Waar h..

De Tarissing uit Rinsumageast door naar de finale van het NK schooldammen Algemeen 23 uur geleden

Op zaterdag 20 april 2024 was de halve finale van het NK schooldammen voor de welpen (groep 5 en 6) in Ureterp.

Succesvolle voorstellingen van Kain in Ferwert.

Succesvolle voorstellingen van Kaïn in Ferwert Algemeen gisteren

In Ferwert kan terug worden gekeken op 4 prachtige voorstellingen van de musical 'Kaïn, swerver yn de oerferhalen'.

Warga kampioen na 0-3 winst op Nieuw Roden Algemeen 21 apr, 22:06

Voorafgaand aan het uitduel tegen Nieuw Roden nog twee wedstrijden te gaan voor koploper Warga. In deze klasse is boven- en onderin nog van alles mogelijk.

Een moment uit de wedstrijd van Libertas tegen FC Marlène.

Libertas kan het niet bolwerken tegen koploper FC Marlène Algemeen 21 apr, 21:28

Libertas dolf in de laatste wedstrijd van de reguliere competitie met 6-2 het onderspit tegen koploper FC. Marlène.

Ropta Boys en Viod strijdbaar maar scoren niet Algemeen 21 apr, 21:17

Of het het kritische verslag van vorige week was of de aankondiging in het programmaboekje waarbij de selectie nog even met de neus op de feiten werd gedrukt zullen we nooit..

Be Quick Dokkum vergeet te winnen van Wykels Hallum Algemeen 21 apr, 19:59

Ook deze speelronde waren de belangen weer onverminderd groot voor Be Quick Dokkum. Door de goede resultaten van de voorbije weken heeft Be Quick zichzelf een goede dienst beweze..

Anjum doet goede zaken na winst op Harkema Opeinde. Foto ter illustratie.

Anjum doet goede zaken na winst op Harkema Opeinde Algemeen 21 apr, 19:55

Anjum tegen Harkema Opeinde was een ontmoeting tussen de nummers tien en twaalf van de ranglijst in de vierde klas C. Voor beide teams waren de voetbalbelangen groot.

Een moment uit de wedstrijd van Kollum tegen LTC

Kollum blijft steken op gelijkspel tegen 9 man van LTC Algemeen 21 apr, 19:43

De onderlinge wedstrijden tussen beide ploegen kenmerken zich steeds door een gering verschil. Kollum heeft de punten hard nodig om nacpompetitie te ontlopen maar ook LTC is nog..