Nieuw vak op middelbare scholen in Noordoost-Friesland - T&T: praktijkgericht onderwijs vol uitdagingen

In de regio Noordoost-Friesland gaan tal van middelbare scholen komend cursusjaar van start met een nieuw praktijkgericht vak vol uitdagingen. Het betreft Technologie & Toepassing (T&T), waarbij leerlingen van 3 vmbo-t levensechte opdrachten voorgeschoteld krijgen.

Bij Technologie & Toepassing gaan scholieren innovatief en creatief aan de slag met actuele vraagstukken vanuit bedrijven en instellingen uit de regio. Het is de bedoeling dat de leerlingen met behulp van moderne technologie tot concrete oplossingen komen die ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. 

Door het vak T&T leren de leerlingen technische vaardigheden, samenwerken, plannen, onderzoeken, oplossingsgericht denken en presenteren. Deze aspecten komen goed van pas bij vervolgopleidingen en ook later op de arbeidsmarkt. T&T omvat de volle breedte van technologie en de toepassing daarvan op allerhande terreinen: gezondheid, zorg, economie, energie, handel, voeding, transport, wetenschap, design en nog veel meer.

De introductie van T&T maakt onderdeel uit van het project Sterk Techniekonderwijs (STO), dat begin 2020 van start ging in Noordoost-Friesland. Het techniekonderwijs moet met het project een flinke impuls krijgen. De inzet van STO is om de jeugd (weer) enthousiast te maken voor technische opleidingen én verbindingen te maken tussen het onderwijsveld en het bedrijfsleven.

De scholen lopen met Technologie & Toepassing vooruit op de toekomstige wettelijke plicht om een praktijkgericht vak aan te bieden als examenvak in de bovenbouw van vmbo-t. Bij het STO-project, dat vooreerst een looptijd van vier jaar heeft, is het hele onderwijsveld van NO-Friesland betrokken. Dat betekent dat de middelbare scholen van Piter Jelles (Dalton Dokkum en !mpulse Kollum), het Dockinga College, het Lauwers College, PRO Dokkum en het Nordwin College aan de slag gaan met T&T. De kick-off staat op alle locaties bij de start van het nieuwe schooljaar op het programma.

Op dit moment draait op een van de scholen al een pilot met Technologie & Toepassing. Een groep leerlingen van het Dockinga College in Dokkum is bezig met een opdracht van een bouwbedrijf uit Oosternijkerk. De onderneming turnt een indoorsportfaciliteit om tot een multifunctionele accommodatie, die onder meer geschikt moet worden voor toneel, zang en dans. “Hier liggen tal van akoestische uitdagingen voor de leerlingen”, aldus teamleider Rick Lei van de locatie vmbo-gt van het Dockinga College en lid van de werkgroep T&T. “Ze leren iets wat ze niet in een boekje terugvinden. En ze komen buiten het schoolgebouw en nemen onder meer een kijkje achter de voordeur van bedrijven.”

Ervaringen opdoen met de wereld van morgen via allerhande praktijkklussen is ook een belangrijke insteek van het vak T&T. Het project waarmee de Dockinga-leerlingen aan de slag zijn, is een mooi voorbeeld van een betekenisvolle opdracht, aldus projectcoördinator Sipke Saakstra van Technologie & Toepassing. “Het is een prachtige match.” Volgens Saakstra - directeur van Dalton Dokkum - is er sprake van een mooie wisselwerking en ligt er voor de leerlingen een fraaie toekomst in het verschiet. “Het zijn de Willie Wortels op de werkvloer. Werkgevers zijn blij met medewerkers die proactief met creatieve en slimme oplossingen op de proppen komen.”

Het Dockinga College nam het pilotprogramma in de zomer van 2019 over van De Saad in Damwâld, die noodgedwongen de deuren moest sluiten. De leerlingen die het vak op het Dockinga College volgen, zaten op De Saad en hadden zich in Damwâld voor de pilot opgegeven. Een tweetal van hen doet binnenkort examen in het vak T&T.

Door de plotse overname moest het Dockinga College op de valreep rap van alles en nog wat organiseren om aan de slag te kunnen met T&T. ,,Daardoor hebben we bijvoorbeeld zelf geen leerlingen kunnen werven”, blikt Lei terug op de eerste maanden van het project. ,,Ook hebben we veel tijd en energie in de relaties met bedrijven moeten steken. Het was bruggen bouwen terwijl je erover heen loopt. We willen eigenlijk de school uit. Dat wat sjeu aan T&T geeft, was eerst moeilijk te organiseren. Daarnaast helpt de corona ook niet mee.”

De vmbo-t-leerlingen die komend jaar op de diverse scholen met Technologie & Toepassing aan de slag gaan, hebben zich daarvoor aangemeld en krijgen T&T als aanvullend vak. Bij de kick-off gaan de scholen competitief aan de slag met een viertal opdrachten. Hiermee kunnen ze een mooie prijs in de wacht slepen, namelijk een drone. In de jury zitten ook mbo-leerlingen. Hiervoor is bewust gekozen; een doorgaande leerlijn vmbo-mbo bewerkstelligen behoort eveneens tot de doelstellingen van het project STO.

Bij de scholenchallenge, die begin oktober met een eindpresentatie wordt afgerond, staan opdrachten uit de diverse werelden van de techniek op het programma. Deze vier bètawerelden zijn Mens & Gezondheid; Energie, Water & Veiligheid; Wonen, Werken & Verkeer en Ontwerp, Productie & Wereldhandel. Door de diversiteit kunnen we verschillende populaties bedienen op hun interesses, aldus Lei. “De combinatie van technologie en techniek spreekt kinderen aan, ook meisjes. Zij zijn bijvoorbeeld geïnteresseerd in lifescience. En de tijd dat techniek werd geassocieerd met vieze handen, is echt passé.”

Bij de (verdere) ontwikkeling van het vak T&T heeft de werkgroep een intensieve samenwerking met het bedrijfsleven en de diverse brancheorganisaties hoog in het vaandel staan. Hier en daar zijn al stevige contacten gelegd. In Noordoost-Friesland zitten veel bedrijven die volop geïnvesteerd hebben in hoogwaardige technologie, weten Saakstra en Lei. “Het onderwijsveld moet hierin mee. Er is volop potentieel. Het is een gezamenlijke missie om dit niet verloren te laten gaan voor de regio.”