Inwoners Smallingerland naar Raad van State om gaswinning: ‘Wij hebben zorgen over onze veiligheid!’

De Stichting Tsjingas heeft samen met de Plaatselijke Belangen van o.a. De Wilgen en van Opeinde, de raadsfractie van GroenLinks én een aantal bezorgde inwoners uit de gemeente Smallingerland vorig jaar beroep ingesteld tegen een besluit van de Minister van Economische Zaken. Dat besluit gaat over de goedkeuring van het winningsplan Opeinde-Zuid/Middelburen.

Op grond van dat plan mag Vermilion, een Canadees gasbedrijf, onder een flink deel van Smallingerland langer en meer gas gaan winnen. Lopende deze beroepsprocedure heeft Vermilion echter wel toestemming gekregen om verregaande voorbereidende werkzaamheden te verrichten. Werkzaamheden die volgens de indieners van het beroep onomkeerbaar zijn en mogelijk grote effecten hebben op de leefomgeving. Daarom is nu bij de Raad van State om schorsing van dat besluit gevraagd.

Kort geding

Vermilion wacht de behandeling van het beroep niet af. De gaswinner is recent van start gegaan met de voorbereidingen en werkzaamheden voor de extra en langere gaswinning. Werkzaamheden met een onomkeerbaar effect en grote risico’s voor de veiligheid, aldus de bezwaarmakers. Daarop is Tsjingas samen met de andere indieners van het beroep opnieuw naar de rechter gestapt. Deze keer om schorsing van de werkzaamheden te vragen. Het doel is er voor te zorgen dat Vermilion stopt met het werk totdat de rechter zich over de kwestie heeft gebogen. Deze zogenaamde ‘ Voorlopige Voorziening’ vindt plaats op donderdag 4 maart bij de Raad van State in Den Haag om 14.00 uur. 

Onveilige put

De betrokken organisaties en inwoners vinden onder meer dat de werkzaamheden op een voor inwoners onveilige manier gebeuren. De zorgen zijn gebaseerd op de leeftijd van de betreffende putten, op integriteitsincidenten in Nederland en op data-analyse van de betreffende putten. Een deel van de putten op de betreffende mijnbouwlocatie dateert van de eind jaren zeventig. De zorg is dat de putten als gevolg van verouderd of slecht cement niet langer ‘ integer’ zijn, lekken en dat langer en intensiever (meer gaswinning) gebruik leidt tot milieuverontreiniging en risico’s voor de volksgezondheid. Ingewonnen expertise bevestigt deze zorg. Het gaat daarbij om een onveilige afsluiting van een bestaande boorschacht van een boorlocatie in Nijega. Dat afsluiten vindt Vermilion nodig omdat men ergens halverwege een nieuwe boring wil maken, een zogenaamde sidetrack. Herstel van de onveilige, lekkende put, kan nog worden gerealiseerd, maar niet meer wanneer de sidetrack eenmaal is aangelegd en in gebruik genomen.

Meer bezwaren

De bezwaren tegen het winningsplan gaan ook over het ontbreken van een deugdelijke schaderegeling. Dat is nodig als er toch een schoksgewijze bodemdaling geschiedt, zoals even verderop in Groningen. Het winningsplan gaat uit van 42% kans op bevingen met een maximale kracht van 2.8 op de schaal van Richter: in Groningen is duidelijk geworden dat bij een kracht van 1.8 al schade aan huizen ontstaat. Er zijn ook tal van verdere technische en juridische bezwaren, welke de bezwaarmakers in de latere zitting door de rechters ook willen laten toetsen. 

Breed verzet 

Inwoners en lokale overheden in de gemeente Smallingerland hebben herhaaldelijk laten weten geen nieuwe, meer of langere gaswinning te willen. Alle 31 Smallingerlandse raadsleden spraken zich daar in 2017 toe uit. Inwoners voelen zich onveilig, maken zich zorgen over schade en vrezen voor schade aan bodem, water en natuur. Tegen het plan van Vermilion om meer en langer gas te winnen klommen bezorgde inwoners massaal in de pen: ruim 200 unieke zienswijzen werden ingediend. Eerder al trok de gemeente naar de Raad van State. In 2018 ging een brede delegatie van inwoners en politiek op bezoek bij toenmalige Minister Wiebes. Met een petitie brachten zij hem de indringende oproep om te stoppen met nieuwe, langere en/of meer gaswinning. 

Bijzondere rol Ministerie Economische Zaken en Klimaat

Ondanks dit brede tegengeluid van haar inwoners, de afkeuring van de gemeente en de provincie, keurde Minister Wiebes in juni 2020 het winningsplan toch goed. Pikant detail daarbij is dat het Ministerie een financieel belang heeft bij de winning doch zelfs de toestemmingen verleent. Ook werd recent bekend dat het Ministerie de gaswinners heeft beloofd zich in te spannen voor het creëren van meer draagvlak voor gaswinning vanuit de kleine gasvelden. Dit staat in scherp contrast met het burger tegengeluid en de oproep ‘van het gas af’.