Tentoonstelling over Klaas Koopmans uitgesteld
AlgemeenDRACHTEN - Op 7 augustus 2020 was het 100 jaar geleden dat de Gariper expressionist Klaas Koopmans werd geboren. Toen zou de start zijn van de tentoonstelling ‘Waanzinnig! Het buitengewone leven van Klaas Koopmans’ in Museum Dr8888. Vanwege de dreigende coronamaatregelen werd besloten de opening te verplaatsen naar 7 november. Nu musea tijdelijk dicht moeten, wordt de tentoonstelling weer uitgesteld. Het nieuwe boek ‘Klaas Koopmans. Op zoek naar de essentie’ is vanaf nu wel verkrijgbaar.
Klaas Koopmans was een productief kunstenaar. Hij hield van ‘avesearjen’ en maakte honderden schilderijen, aquarellen, tekeningen en grafieken. Het meest bekend zijn de indrukwekkende landschappen en zijn indringende gestichtstekeningen die hij maakte tijdens opnames in psychiatrische instellingen. Vorig jaar riep Stichting Klaas Koopmans particulieren met werk van Klaas Koopmans op om zich te melden. Het leverde veel ‘nieuwe’ werken op, waarvan sommige een plaats hebben gekregen in de tentoonstelling en/of het boek.
Het leven van Klaas Koopmans kende diepe dalen. Vier keer moest hij worden opgenomen in een psychiatrische instelling. Tijdens zijn eerste opname in 1949 in Zuidlaren mocht hij blijven tekenen en schilderen, vertelt dochter Akke Berends-Koopmans. “Dokter Doff, dy’t ús heit behannele, wie in grut keunstleafhawwer. Us heit hat fan alle ferpleechsters in portret makke en krige as tank fan him in skildersezel.” Die schildersezel heeft Koopmans zijn hele leven gebruikt. Toen hij in 1954 weer moest worden opgenomen, heerste er een strenger regime. “Dokter Doff hie in oare baan krigen en ús heit mocht net mear skilderje of tekenje.” Tijdens zijn opname in 1959 in Franeker, waren creatieve uitspattingen ook verboden en moest Koopmans onder andere werken op het land. Hij tekende zijn medepatiënten stiekem met potlood, balpen en rode lippenstift. In 1963 werd Koopmans weer opgenomen. Dankzij nieuwe inzichten in de psychiatrie mocht hij nu wel tekenen en schilderen.
In de uitgestelde tentoonstelling worden de gestichtstekeningen in een breder perspectief geplaatst door ze te tonen in combinatie met de krankzinnigentekeningen van Jan van Herwijnen en met recent werk van ‘de Panoramisten’. Ook wordt er een blik geworpen op de wereld van de psychiatrie en gekeken naar de taboes van toen en nu.
In het boek ‘Klaas Koopmans. Op zoek naar de essentie’ gaan vier auteurs vanuit verschillende invalshoeken in op het werk van Klaas Koopmans. Zo plaatst kunstkenner en -verzamelaar Hans Smelink het werk in een breder expressionistisch perspectief. Bert Looper beschrijft de plaats van Klaas Koopmans binnen de Friese kunstgeschiedenis. Bart Marius, de artistiek leider van Museum Dr. Guislain in Gent, gaat in op hoe zijn werk met een psychiatrische achtergrond valt te kwalificeren. Tot slot analyseert theoloog en kunstkenner Jan Henk Hamoen de brieven die Koopmans schreef tijdens zijn opnames.
Wat de pragmatische Klaas Koopmans zelf van de vergelijkingen en analyses zou hebben gevonden? Dochter Akke denkt dat hij het wel goed had gevonden. “Mar it boek sels soe hy prachtich fûn hawwe.”
