Bij de snorrende kachel in it Kokelhûs van Jan en Sjut worden de mooiste plannen gesmeed

EARNEWALD - Het is stil gedurende de wintermaanden in de straten van Earnewâld. Achter de verlichte ramen echter, borrelt het van de ideeën. Het achterkamertje van 'Jan en Sjut' leent zich voor veel meer dan een museum. Dat zal niets veranderen aan de inrichting van deze bijzondere woning.

Door Karoline van den Donker

De kachel snort. Een houten rekje staat er vlak omheen. Gebreide kledingstukken hangen over de spijltjes. Voor de kachel staat een tafel, vier stoelen erbij. Midden op het pluchen tafelkleed staat een koffiekan op een warmhoudertje met daarin een brandend kaarsje.
We zijn in Earnewâld, in de achterkamer van It Kokelhûs van Jan en Sjut. Behalve de bijzondere inrichting valt vooral de stilte op. Nergens hier het gezoem van auto’s, computers, telefoons en elektrische apparaten. Gewoon Baukje Bruinsma en ik, in gesprek over kansen voor Earnewâld.

"In de winter zijn de straten uitgestorven"

Gesloten
Baukje Bruinsma is werkzaam bij het toeristisch informatiepunt in Earnewâld en tevens vrijwilligster voor het museum It Kokelhûs van Jan en Sjut. “Het is hier nu rustig op straat”, zegt ze over het dorpje midden in nationaal park De Alde Feanen. “In tegenstelling tot zomers”.

Zomers zijn de terrassen in het dorp vol, wordt de haven druk bezocht en genieten duizenden dagjesmensen van de natuur rondom. In de wintermaanden daarentegen lijkt die natuur niet meer dan een sompige grasvlakte. En de horecagelegenheden worden gekenmerkt door bordjes ‘gesloten’.

Achter de gesloten deuren bruist het

Nieuwe plannen
Het leven achter de gesloten deuren is echter allesbehalve uitgestorven. Er worden plannen gemaakt in Earnewâld. “Plannen voor de komende zomer, maar misschien ook plannen voor een actievere winterperiode, volgend jaar”, aldus Baukje Bruinsma.

“Earnewâld is een klein dorp. Er zijn niet veel mensen beschikbaar om het vele vrijwilligerswerk te doen dat hier voor handen is. Het zijn daarnaast vaak dezelfde mensen die de handschoen oppakken. Het zijn ook vaak dezelfde stokpaardjes waarmee mensen dat doen.” Veranderingen zijn door dit alles moeilijk te realiseren. “En toch, Earnewâld heeft zoveel potentieel, wat zou het mooi zijn als we met zijn allen dat potentieel benutten”, is haar overtuiging.

Het zijn vaak dezelfde mensen die het vrijwilligerswerk doen

Kokelhûs verloor belangstelling
Baukje Bruinsma geeft een voorbeeld: het Kokelhûs waar we zitten voor dit interview verloor een paar jaar geleden zijn charme. Niet omdat het er anders uitzag dan nu, maar doordat niemand er nog belangstelling voor toonde. “Het piepkleine museumpje was open voor publiek. Tijdens de openingsuren zat hier een vrijwilliger te wachten op bezoekers. Op te veel dagen kwam er echter geen enkele bezoeker.”

“De stichting die ons jarenlang financieel steunde, trok zich terug. Tijdens een vergadering voor dorpsbelang kwam ter sprake dat It Kokelhûs misschien beter gesloten kon worden.” Jammer vond Baukje Bruinsma dat. Ze besloot zich actief te gaan inzetten voor het creëren van alternatieven. “Wat kun je nog meer met de bijzondere woning van van Jan en Sjut dan dit tonen aan belangstellenden?” vraagt ze zich sindsdien voortdurend af. It Kokelhûs leeft weer.

Het Kokelhûs is inmiddels meer dan een museum

Smûke Jûnen
Het borrelt. Zo organiseert ze dit jaar voor de tweede keer een cyclus ‘Smûke jûn’. Bij de eerste cyclus werd een spreker uitgenodigd in het piepkleine achterkamertje en acht tot maximaal tien belangstellenden waren welkom ‘om aan te schuiven achter het pluche’. “Heel bijzondere gespreksavonden leverde dat op”, heeft Baukje ervaren. De avonden lieten stuk voor stuk een diepe indruk achter bij de aanwezigen.

Sankjes en ferskes
De tweede cyclus ‘Smûke jûn’, die deze winter plaatsvindt, heeft als thema ‘sankjes en ferskes’. “Er zijn zulke leuke gedichten, verzen en liedjes gemaakt... Die bespreken we deze winter. We praten er over, we zingen ze en misschien gaan we zelf nieuwe maken”, geeft Baukje Bruinsma als toelichting. “Misschien is er op deze avonden ook ruimte voor het vertellen van dorpsverhalen." Doel is in ieder geval om één avond in de week uit de hectische wereld te stappen en met elkaar in gesprek te gaan in het stille achterkamertje van Jan en Sjut.

"Doel is één avond per week de hectische wereld achter ons te laten"

Expositie, trouwen, vergaderen
De voormalige stal bij It Kokelhûs is tegenwoordig een expositieruimte. Sjut was goed in het vlechten van biezen matten, tassen en riemen. Hoe dat werd gedaan, is te zien in de vitrinekasten. “Kokels is Fries voor biezen”, verklaart Baukje Bruinsma nog even de naam van het museum.

Expositie over kokel vlechten
Er is echter veel meer mogelijk met It Kokelhûs, is haar overtuiging. Zo werd de betegelde voorkamer van Sjut (ooit was het huis van de veenbaas in het dorp) een officiële trouwlocatie. Misschien kan de achterkamer verhuurd worden als vergaderruimte. “We hebben hier geen dorpshuis voor besturen van verenigingen die willen vergaderen, maar we hebben wel It Kokelhûs. Wat een heerlijke plek toch om te overleggen?”

“Wat een heerlijke plek toch om te overleggen?”

En zo borrelt het in Earnewâld, ook al is het op de straten soms muisstil. Als straks het voorjaar weer aanbreekt, komen de gesmede plannen naar buiten.

Als het aan Baukje Bruinsma ligt, zijn de horecagelegenheden volgende winter heel wat meer uren geopend en ligt er een aanbod voor recreanten en toeristen die niets in de sompige omgeving hebben te zoeken, maar wel in het dorp zelf. Ik ben benieuwd.