Variatie is écht het beste voedingsadvies

Rineke Dijkinga in een veld vol quinoa. Ze pleit voor meer variatie in onze dagelijkse voeding. Kies dus in plaats van tarwe eens voor dit zaad, of bijvoorbeeld voor rogge, boekweit, haver en gierst. “Keuze zat, en supergezond!” (Foto: Jan Dommerholt)

Zes vragen aan Rineke Dijkinga, auteur van succesvolle boeken over voeding
“Variatie is écht het beste voedingsadvies”

Rineke Dijkinga is orthomoleculair- en natuurgeneeskundige. Ze schreef in 2011 haar eerste boek: Weten van (h)eerlijk eten. In 2013 kwam deel twee uit. In haar nieuwste boek, ‘Alles draait om je hormonen’, geeft ze uitleg over de werking van het hormoonsysteem.
Weekblad Actief mocht haar zes vragen stellen over gezonde voeding.

Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: wat is in uw ogen gezonde voeding?
“Dat is voeding die gevarieerd en onbewerkt is, zodat ons lichaam er volop energie uit kan halen. Alle processen in ons lichaam die ons gezond moeten houden zijn afhankelijk van voldoende energie en die moet uit onze voeding aangemaakt worden. Of het nu gaat om slapen, nadenken, concentreren of je spijsvertering. ‘Echte’ voeding, waar ons lichaam optimaal energie uit kan maken, moet minimaal aan de volgende eisen voldoen:
Het mag geen schade aan onze gezondheid aanrichten. Dus geen of een minimale hoeveelheid schadelijke micro-organismen, pesticiden, herbiciden. Tevens moet onze voeding zo weinig mogelijk schade aan de wereld om ons heen berokkenen.
Voeding moet een positieve bijdrage leveren aan onze gezondheid en ons lichaam niet nodeloos belasten. (Dus zonder of met een minimum aan kleur-, geur-, smaak-, conserveerstoffen en additieven).
Het moet rijk zijn aan vitamines, mineralen en sporenelementen en beschermende stoffen.
Er moet een goed evenwicht zijn tussen gezonde vetten, eiwitten en langzame koolhydraten.
Het moet lekker zijn en ons een gevoel van welbehagen en verzadiging geven. Rauwkost kan heel gezond zijn, maar alleen als je het goed verteert. Niet wat je eet, maar wat je verteert, komt je ten goede.”

In hoeverre kun je je gezondheid beïnvloeden met je voeding?
“De kracht van gezonde voeding is enorm. Ik begeleid mensen met chronische klachten, door hen voedingsadvies te geven. Dat is mijn vak. Toch ben ik nog steeds verbaasd hoe snel gezondere voeding zijn vruchten afwerpt. Klachten stabiliseren zich, verminderen en worden gelukkig zelfs vaak verholpen. Dat is ook niet zo vreemd als je kijkt naar wat ik eerder al stelde. Als je je voeding optimaliseert, kun je er meer energie uit halen en zullen allerlei processen in je lichaam beter verlopen. Een auto zonder voldoende benzine, motorolie en koelvloeistof kan je toch ook niet vlot van A naar B brengen? Maar is voeding een wondermedicijn? Nee, want leefstijlfactoren spelen net zo’n grote rol als voeding. Zo zijn voldoende ontspanning en voldoende bewegen net zulke belangrijke pijlers voor je gezondheid als voeding. Er zijn zelfs voedingswetenschappers die aangeven dat supplementen de vierde pijler voor onze gezondheid zijn. Verarming van bodem, raffinage en milieu-invloeden maken dat onze behoefte aan vitamines, mineralen en sporenelementen lang niet altijd meer door onze voeding gedekt kan worden. Gezond eten is dus geen garantie dat je gezondheid geen scheuren oploopt.”

Heeft u enkele simpele tips waarmee elke lezer zijn voedingspatroon op korte termijn positief kan veranderen?
“Het mooie is inderdaad dat dit kan. Er zijn een paar simpele zaken die wat mij betreft iedereen zou moeten weten. Eigenlijk vind ik dat we die op school al zouden moeten leren. Je zet gezonde stappen in de goede richting als je je bloedsuikerspiegel stabiel houdt. Ook is het belangrijk meer basisch dan zuur voedsel te eten, voldoende te drinken, meer vezels aan de voeding toe te voegen, dagelijks een lepel gezond vet tot je te nemen en het geraffineerde zout te vervangen door zout met volop mineralen en sporenelementen (bijvoorbeeld Keltisch, Himalaya- of zeezout) en elke dag wat extra beschermende stoffen te eten, bijvoorbeeld door het toevoegen van kruiden en specerijen.
Ingewikkeld hoeft het niet te zijn, omdat je bijna alles wat hierboven staat kunt toepassen op elke maaltijd en elk tussendoortje. Nog een tip: begin de dag met een groot glas lauw water (eventueel met een scheut citroensap). Zo heb je je eerste basische vocht alvast binnen!”

Nederlanders staan bekend om hun ‘boterham met kaas’-lunch. Eten we met z’n allen te veel brood? Of zouden we helemaal moeten stoppen met brood?
We eten inderdaad, zonder dat we het zelf soms door hebben, veel te veel van hetzelfde. Wij, en vooral onze darmbacteriën die de basis vormen van onze gezondheid, vitaliteit en een gezond gewicht, gedijen alleen bij veel variatie. Eten wij veel van hetzelfde, dan krijgen we ook een eenzijdige samenstelling van bacteriën in onze darmen. Turf voor de aardigheid eens aan de hand van je eten of aan de hand van etiketten hoe vaak je bijvoorbeeld tarwe(gluten), melk(eiwit) of soja eet. Zelfs als je geen brood eet of melk drinkt, eet je via kant-en-klaar voedsel al heel veel van hetzelfde. En echt, variatie is de beste tip die je iemand als voedingsadvies kunt geven. Dus ja, minder brood (zeker van tarwe) zou wel raadzaam zijn. Maar let dan wel op je jodium! Want jodium is echt een onmisbaar stofje. Eet bijvoorbeeld meer zeewieren als je minder brood eet.”

“Weinig tijd? Met een snelle avocadospread maak je van een leeg tussendoortje een wereld van verschil voor je energieniveau.” (Foto: Inge Dijkinga)

Heeft u tips voor mensen die weinig tijd hebben en toch gezond willen eten?
“’Regeren is vooruitzien’ en dat geldt zeker in tijden van stress. Hoe voller onze agenda, des te leger onze voeding. Dat is iets wat ik helaas dagelijks constateer. Hoewel je de oorzaak van stress lang niet altijd in de hand hebt, kun je wel proberen om voeding en leefstijl zo aan te passen dat je jezelf optimaal door deze periode heen loodst. Je hebt onder invloed van stress simpelweg méér gezonde vetten, eiwitten, vitamines, mineralen en sporenelementen nodig dan wanneer je in rustig vaarwater zit. Daarom zou ik iedereen willen adviseren om te zorgen voor een gezond voorraadje, wanneer je een stressvolle periode ingaat. Maak bijvoorbeeld een voorraadje wraps van haver, boekweit en spelt. Met een heerlijk ‘beleg’ van groenten, kiemen, geitenkaas of iets dergelijks maak je er binnen vijftien minuten iets gezonds mee klaar. Ook een lekkere spread, boordevol gezonde stoffen, maak je in een paar minuten klaar. Zo maak je bijvoorbeeld met een avocadospread een gezond alternatief van een rijstwafel van een ‘leeg tussendoortje’ – een wereld van verschil voor je energieniveau.
Als je een mooie basis in huis hebt van peulvruchten, kruiden, specerijen, noten, zaden en lekkere oliën, dan heb je razendsnel iets heerlijks op tafel. Ik durf van heel veel gezonde recepten te beweren dat ze net zo snel op tafel staan als een diepvriespizza!”

Uw nieuwste boek gaat over de relatie van hormonen met voeding. Wat is de gedachte achter dit boek?
“Dagelijks zie ik mensen in mijn praktijk waarbij verstoorde hormonen van hun leven een soort nachtmerrie maken. Ik zie dan dat we echt maar heel weinig begrijpen van onze eigen hormonen. Dat kan ook niet anders, want we hebben er nooit iets over geleerd. Ik hoop dat mensen door dit boek meer gaan begrijpen van hun hormonen. Bijvoorbeeld dat ze allemaal met elkaar samenwerken en we ze dus allemaal tegelijk een zetje in de goede richting moeten geven via voeding en leefstijl. Ik hoop dan ook dat mensen, door dit begrip, het een plezier gaan vinden om hun gezondheid in de watten te leggen. En dat ze, net als ze dat voor goede vrienden zouden doen, fluitend de keuken ingaan om hun hormonen dagelijks iets heerlijks en tegelijk gezonds voor te zetten, in de vorm van echte en eerlijke voeding. Ik wens echt iedereen ‘happy hormonen’.”