Theaterstukken met een onderlaag

Sterke Froulju in het stuk ’Dus… hy sûpte’. V.l.n.r.: Wytske Kooistra, Anja Epema, Ineke Kalteren en Jeltje Joustra. (Foto: Klaas Rozema)

Gezelschap Sterke Froulju laat publiek lachen en nadenken
Theaterstukken met een onderlaag

TYTSJERK/RYPTSJERK – Theatergezelschap Sterke Froulju uit de Trynwâlden brengt verhalen met een onderlaag. De stukken laten de toeschouwers soms lachen maar zetten ook aan het denken, temeer omdat het publiek direct bij de voorstellingen wordt betrokken.

Door Marije Blacquière

Ze weigeren op het toneel te gaan staan, de vier vrouwen die het gezelschap Sterke Froulju vormen. Spelen, dat doen ze tussen het publiek. “Wy wolle ticht by de minsken wêze, ynteraksje ha”, zegt Wytske Kooistra. “Wy hâlde net fan ôfstân”, voegt Ineke Kalteren toe. Zo gooit ze probleemloos bitterballen naar het publiek en laat ze een toeschouwer kreunen in het stuk ’Vaginamonologen’. “Sy kaam der sels mei. No, kom mar op! Geweldich as soks gebeurt.”

Het wordt al gauw duidelijk: deze Sterke Froulju zijn stuk voor stuk karakters. “Wy binne allegear wol eigenwiis, ja”, beaamt Ineke. “En folhâldend, en autentyk.”  “Selsstannich en eigensinnich” bovendien, vindt Anja Epema. Types waarbij een doorsnee dorpstoneelstuk niet volstaat. “Wy wolle wol in stik mei humor bringe, mar der moat wol altyd in ûnderlaach yn sitte.” Het liefst behandelen ze thema’s waarin veel mensen zich kunnen herkennen. Zo gaat het stuk dat ze nu spelen, ’Dus… hy sûpte’ van Anja Steegstra, over een reünie van vriendinnen van vroeger. Thema’s als pesten, vriendschap, onzekerheid en ontwikkeling komen aan de orde.

Ook herkenbaar, maar tevens provocerend zijn de Vaginamonologen, een oorspronkelijk Amerikaans stuk dat de Sterke Froulju brachten onder de naam ‘Etui, Sûkerpotsje, Grot, Stoartgat, Sneedpraatsjes’. “Hiel ynteraktyf” was dit theaterstuk, vertelt Ineke, bijvoorbeeld toen de speelsters samen met het publiek op zoek gingen naar meer synoniemen voor het woord vagina. Het stuk werd goed ontvangen, vertellen de vrouwen. “Mar der wiene ek wol minsken dy’t lilk waarden fan de útnoeging; dat wy harren in mailtsje mei sá’n titel tastjoere doarsten.”

Zo’n zes jaar geleden traden de dames voor het eerst samen op met het gelijknamige stuk ’Sterke Froulju’, geschreven door Marjan Berk en vertaald door Siep Jorna. Daarna volgde het stuk ’Fjouwer om ien’, geschreven door Bertus Klazinga. Een aantal vrouwen had elkaar leren kennen bij het Iepenloftspul in Burgum. Via via kwamen er meer vrouwen bij, er gingen er een paar weg en zo ontstond de groep in de huidige samenstelling. Samen met een scriptschrijver maken ze hun theaterstukken, die worden geregisseerd door Hans van Buuren, die volgens de vrouwen overigens meer de rol van coach vervult. “Wy spylje graach unike stikken en krije fan de skriuwers en de regisseur in soad frijheid”, zegt Ineke.

Momenteel zijn de Sterke Froulju een poosje met zijn vieren, omdat Trude Postmus er even uit is gestapt. Het gezelschap bestaat nu uit Anja Epema uit Ryptsjerk, Jeltje Joustra uit Tytsjerk, Ineke Kalteren uit Tytsjerk en Wytske Kooistra uit Ryptsjerk. Hun stuk ’Dus… hy sûpte’ wordt nog een aantal keren publiekelijk toegankelijk opgevoerd. Eerder was het stuk te zien in Wijnjewoude en Ferwert, in oktober in Woudsend, in november in Wergea, in december in Gorredijk en in januari in Eastermar.

Daarna richten de vrouwen zich op een nieuw stuk, waarin het gevangeniswezen een grote rol zal spelen. Ook actuele thema’s komen aan de orde, zoals het reïntegreren van tbs’ers. “In ûnderwerp wêr’t altyd diskusje achterwei komt”, zegt Wytske. De vrouwen verwachten dat het stuk rond de zomervakantie van 2015 voor het eerst wordt opgevoerd.

Op de website www.sterkefroulju.nl zijn alle speeldata, -tijden en -locaties te vinden. Soms is een voorstelling uitverkocht en dat vinden de vrouwen fantastisch. Maar om grote aantallen toeschouwers gaat het ze niet. “Spylje foar sa’n santich man fine wy geweldich.” Net als luid applaus, natuurlijk. Maar van kritiek raken de Sterke Froulju niet overstuur. Ook op dat gebied maken ze hun naam waar.