Het is de kunst een tuin te maken die het hele jaar mooi is

Jaap (Jakob) de Vries aan het werk in de Jakobstuin. In zes jaar tijd is er een volle en rijke tuin ontstaan die zich kenmerkt als de Dutch Wave-stijl. (Foto’s: Klaas Rozema)

“Het is de kunst een tuin te maken die het hele jaar mooi is”

JISTRUM – Bij een tuin die de eeuwenoude naam Jakob draagt, verwacht je misschien een verhaal dat teruggaat naar lang vervlogen tijden. Maar niets is minder waar. Pas in 2008 begon Jaap de Vries met het aanleggen van de Jakobstuin zoals die er nu bij ligt even buiten Jistrum, op een bijna idyllische plek in de Friese Wouden. Eerder, in de jaren negentig van de vorige eeuw, had hij al wel een tuin met dezelfde naam in Engelum. Maar toen Jaap verhuisde, verhuisde de naam van de tuin die naar zijn eigen voornaam verwijst, mee naar Jistrum. Komend weekend is het resultaat van zes jaar hard werken en veel liefde voor tuinieren te bewonderen tijdens het bramenfestival.
Door Thea van der Schaaf

“Het was een cover van een boek die ik zag, waardoor het bij mij begon te kriebelen. Tuinieren was eerder al een passie van me, maar toen ik ‘Prachtig Gras’ van Piet Oudolf zag werd ik geraakt door de uitstraling van de combinatie van grassen en planten en wist ik zeker dat ik ook zoiets wilde creëren.”

Dolenthousiast werd Jaap van alles wat hij las over diens tuinen. Met een lijst met namen van planten en grassen die hij tegenkwam in het boek ging hij naar het dichtstbijzijnde tuincentrum. “Maar het bleken vrij onbekende planten en die hadden ze daar niet. Dan kom je in een heel ander circuit. Eerst kom je bij fijnkwekers in Groningen terecht, later reis je het hele land door, je bezoekt andere tuinen, overweldigend vond ik dat. Ik wist niet wat ik zag, er ging een wereld voor me open. Met alle kennis en plantjes die ik opdeed legde ik samen met mijn toenmalige vrouw Paula in Engelum  de Jakobstuin aan.”

De Coulisse

Nadat Paula een aantal jaren later overleed, brak een roerige periode aan voor Jaap. Door meer sterfgevallen in korte tijd begon Jaap te beseffen dat het leven zomaar voorbij kan zijn, Hij vroeg zich af of hij nog wel deed waar hij gelukkig van werd. “Ook omdat ik kon stoppen met werken, heb ik toen mijn baan als toneeltechnicus bij De Harmonie in Leeuwarden opgezegd en ging ik volledig voor het tuinieren. Een tijd later kwam ik Maria tegen, zij was ook gek van tuinieren en met onze beider achtergronden besloten we ergens opnieuw te beginnen.” Dat werd Jistrum en daar werd De Coulisse gevormd. De Coulisse is de overkoepelende naam voor de Jakobstuin, de Bed & Breakfast en de tuin rond het huis.

“Wat ik van de Jakobstuin heb willen maken is een tuin met overal zichtlijnen en grafische effecten. Een spel van afwisseling. De kronkelende en soms verstopte dwarspaadjes geven ieder een verrassend en spannend beeld van de tuin. Het zorgt ervoor dat je echt in de tuin kunt lopen, met hetzelfde gevoel als in een bloemenweide. Bijna overal blijf je contact houden met de hele tuin en het landschap daar omheen. Waar de beplanting te dicht of te massaal begint te worden haal ik er in de winter planten tussenuit. Zelfs een heel luchtige plant kan de boel blokkeren als je er teveel van hebt. Dan grijp ik in om het contact met de andere vakken te herstellen. De boeken die ik heb gelezen en de tuinen die ik heb gezien hebben mij geleerd naar planten te kijken, naar hun vormen en hoe dat een lijnenspel oplevert. Kleur vind ik minder belangrijk, kleur is maar tijdelijk. Al denkt Maria daar anders over, haha, zij corrigeert mij nogal eens als iets echt vloekt. Maar wat vlak naast elkaar vloekt, kan met een transparant grasje ertussen weer een heel ander beeld geven. Zo komen we er altijd uit met z’n tweeën.”

Herfst

De tuin bestaat uit vaste planten, eenjarigen en verschillende grassoorten. “Het is de kunst om een tuin te maken die het hele jaar door mooi is. Sommige grassen bloeien in het voorjaar al, en geven nu een stroachtige tint die heel mooi is in de herfst. Diamantgras is een van de grassen die nu begint te bloeien, die krijgt straks een dikke staart en als daar dauwdruppels op komen lijkt het net diamant. Dat maakt in de herfst een waar kleurenspektakel. In de winter kan de tuin juist weer sprookjesachtig zijn wanneer sneeuw of dauw op de silhouetten neerdaalt. Ik fotografeer graag, dus ik probeer als er mooie momenten zijn in de tuin te zijn met de camera. ‘s Morgens vroeg vind ik het licht het mooist, soms heb ik geluk en is het zelfs een beetje mistig of heiig in de lucht. Dat geeft echt een betoverend beeld.”

De tuin is met de hand gemaakt, zonder machines. Alles met de schep en kruiwagen. “In het najaar van 2008 heb ik met een paar takjes uit de houtwal de kronkelende hoofdas uitgelegd. In het voorjaar van 2009 heb ik de eerste plantjes in de tuin gezet, maar wel direct door de hele ruimte. Door steeds opnieuw groepjes planten te zetten en steeds in de hele ruimte te werken, ontstonden op een natuurlijke manier vakken en vulde alles zich geleidelijk. De plaggen gras die vrijkwamen stapelde ik op aan het einde van de tuin en zo is daar een verhoging ontstaan die een fantastisch uitzicht geeft over De Coulisse. Op die manier is het in zes jaar tijd een hele volle en rijke tuin geworden, die zich kenmerkt als de zogenaamde Dutch Wave-stijl.”
Dutch Wave

Waar in andere stijlen grote bloemen en imponerende bladeren belangrijk zijn, is het bij Dutch Wave juist de bedoeling de grassen en planten hun natuurlijk vorm te laten houden. “Grote inspirators daarin geweest zijn Piet Oudolf, Henk Gerritsen en Ton ter Linden. Zij gingen op reis door Europa, bezochten alpen- en bergweides en vertaalden dat naar een tuinbeeld. Ook prairietuinen in Noord Amerika zijn als voorbeeld genomen en door hen naar Europa gehaald.”

Brommels!

Andersom geniet Jaap inmiddels internationale aandacht voor de Jakobstuin. Afgelopen seizoen kon hij rekenen op bezoek vanuit Frankrijk, Rusland, Duitsland, Engeland en Zuid-Amerika. Komend weekend verwacht hij weer veel bezoek uit de nabije omgeving. “Brommels! was vorig jaar een groot succes. Je merkt dat het ieder jaar een groter gebeuren wordt, het is al lang niet alleen meer bramen zoeken. Bij ons staat dit jaar het thema koken centraal. Kok Gerben Land maakt met verschillende producten uit de Friese Wouden gerechtjes passend bij de wijnen van wijngaard de Frysling, er is een Italiaanse ijscokar, een imker met honing en bijen, er zijn Hongaarse wolvarkentjes uit Jistrum, er is een boekpresentatie over gezond eten en er is live muziek. Er wordt gekookt op de tafels van Louise Cohen, en als toetje is er onder andere yoghurt afkomstig van de Johanna Hoeve. Natuurlijk met bramen, die er volgens de experts wel in 26 verschillende soorten zijn in deze omgeving. Dat maakt Brommels! wel heel bijzonder.”

De Jakobstuin is komende zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur open, en zondag van 12.00 tot 17.00 uur.