Concentratiekamp-overlevende Jules Schelvis spreekt in Karmelklooster “Holocaust doorgeven aan volgende generaties”

Jules Schelvis leest de tekst voor op één van de panelen van de Anne Frank tentoonstelling.  Die luidt: ‘Alle Joodse kinderen in Nederland boven de zes jaar moeten vanaf 3 mei 1942 een Jodenster op hun kleren dragen. “Deze ster moest ik ook dragen”, was de reactie van Schelvis. (Foto: Klaas Rozema)

Concentratiekamp-overlevende Jules Schelvis spreekt in Karmelklooster “Holocaust doorgeven aan volgende generaties”

DRACHTEN – De Amsterdammer Jules Schelvis is drieënnegentig jaar en vertelt nog steeds zijn persoonlijke verhaal over de Holocaust. Schelvis werd in 1943 door de Duitse bezetters naar vernietigingskamp Sobibor getransporteerd. Hij ontsnapte als door een wonder aan de dood en overleefde zeven naziconcentratiekampen. Schelvis hield een lezing in het Karmelklooster, die niemand onberoerd  liet. Door Jelle Jeensma Schelvis vertelde zijn indrukwekkende en beklemmende levensgeschiedenis in het kader van de Anne Frank tentoonstelling, die tot en met 30 juni is te zien in het Karmelklooster in Drachten. De violiste Anita Jongerman en de pianiste Elena Malinova speelden klassieke muziek bij de lezing. Schelvis wil meer dan zeventig jaar nadat zijn leven totaal veranderde nog altijd zijn verhaal vertellen. Hij begint eind deze maand aan zijn ‘laatste buitenlandse tournee’, die start in Amsterdam, een vervolg krijgt in Berlijn en wordt afgesloten in het Poolse Lublin. Niet alleen volwassenen kunnen leren van het overlevingsverhaal van Schelvis. “Ik vertel het ook aan kinderen, die het weer aan hun kinderen kunnen doorgeven en zij kunnen het weer vertellen aan volgende generaties”, zei hij. Na zijn lezing werd hij bedankt door een klein jongetje, dat hem opzocht. Jules Schelvis is nu nog de enige overlevende van het Duitse nazikamp Sobibor in het door de Duitsers bezette Polen, waar meer dan 170.000 mensen werden vermoord. De meesten van hen waren Joden. “De misdaden van de nazi’s hebben diepe sporen achtergelaten. Niemand heeft de Joden kunnen behoeden voor hun ondergang. De bezettende macht kon burgers massaal de dood injagen, tegen alle internationale conventies in”, hield Schelvis zijn gehoor voor. Helse tocht Schelvis werd in 1942 in Amsterdam door de Duitsers opgepakt en samen met zijn vrouw Rachel en zijn schoonouders naar vernietigingskamp Sobibor vervoerd. Alleen Schelvis overleefde, omdat hij werd uitgekozen om te gaan werken in kamp Dorohucza toen hij in Sobibor arriveerde. Rachel en zijn schoonouders werden in Sobibor vergast. De helse tocht van doorgangskamp Westerbork naar Sobibor duurde ruim zeventig uur. Meer dan drieduizend mensen, waaronder meer dan vijfhonderd  kinderen,  ondergingen de tocht in een wagon.  De omstandigheden in de trein waren mensonterend, zoals Schelvis heeft opgetekend in zijn boek ‘Er reed een trein naar Sobibor’.  Niemand trok zich het lot van de ongelukkigen aan, vertelde Schelvis. “Waar was het Rode Kruis dat de bescherming van en de hulp  aan oorlogsslachtoffers hoog in het vaandel had staan? Ik heb niemand van hen tijdens de tocht gezien.” Schelvis overleefde de kampen en pakte zijn leven daarna weer op.  Hij keerde na de Tweede Wereldoorlog terug in Amsterdam. Schelvis,  van beroep graficus en drukker, kreeg een baan bij de Arbeiderspers. Hij werd hoofd algemene zaken en personeelszaken bij het Vrije Volk, een krant die werd uitgegeven door de Arbeiderspers. “Toen ik ging werken heb ik de oorlog achter mij gelaten. Ik had geen geld en huis meer, maar ben een nieuw maatschappelijk leven begonnen’, zegt Schelvis. Elke dag bezig met oorlog Pas dertig jaar later werd zijn verhaal over zijn kampverleden openbaar.  “Een journalist van het Vrije Volk vroeg of ik een interview wilde geven.” Daarna ging Schelvis vertellen en getuigen over datgene hem was overkomen en ook deed hij veel onderzoek.  Hij was mede-oprichter en bestuurslid van de Stichting Sobibor en kreeg in 2008 voor zijn historische speurwerk een eredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam. Ook was hij in Duitsland  burger- en mede-aanklager tegen voormalige kampbeulen, zoals John Demjanjuk en ging hij lezingen houden. “Nog elke dag ben ik bezig met de oorlog en met wat er met mijn familie en mij is gebeurd”, zegt Schelvis. “Hij kan het zeventig jaar later ondanks zijn hoge leeftijd nog steeds opbrengen zijn verhaal te vertellen. “Bij elke zin die ik voorlees zie ik voor mij wat er is gebeurd.” De jaarlijkse Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam heeft voor hem een bijzondere betekenis.  Wel heeft hij een bedenking. “Ik vind er twee kransen moeten worden gelegd, één voor de slachtoffers van de Holocaust en één voor de burgerslachtoffers.”