Project maakt vmbo-leerlingen bewust van impact scheldwoord

Theaterman Theun Plantinga, zelf homoseksueel, wijst de leerlingen op humoristische wijze op de moeilijkheid van vooroordelen in een sketch getiteld ’De homofluisteraar’. (Foto: Klaas Rozema)

Project maakt vmbo-leerlingen bewust van impact scheldwoord
“Veertig dagen niet schelden met het woord homo”

BUITENPOST – Alle tweedejaars leerlingen van het Nordwin College in Buitenpost (VMBO Groen) hebben zes weken geleden een contract ondertekend waarin ze beloofden om veertig dagen lang het woord ’homo’ niet te gebruiken als scheldwoord. Vrijdag werd dit project feestelijk afgesloten met onder anderen theatermaker Theun Plantinga en Boer Willem van Boer zoekt Vrouw, beiden homoseksueel.

“Op veel scholen is het gebruik van dit woord schering en inslag”, zegt Arnold Helmantel, voorlichter van Tûmba, centrum voor wereldburgerschap en gelijke behandeling. “Leerlingen beseffen niet dat dit voor homoseksuele jongeren die daar nog niet voor uit zijn gekomen, erg bedreigend en op zin minst onwelkom klinkt.”

Aan het eind van een speciaal daarvoor door Tûmba ontwikkelde workshop ondertekenden alle leerlingen het eerder genoemde contract. Ook deden ze opdrachten; zo werd er een filmpje gemaakt met als titel ’Wie is de homo?’, gebaseerd op het programma ‘Wie van de drie’. Met medewerking van Tûmba en homo-organisatie COC gebruikten de leerlingen dit concept om homoseksualiteit onder de aandacht van de tachtig leerlingen uit het tweede leerjaar te brengen.

De opzet van het project is dat leerlingen zich bewust worden van hun taalgebruik en het (vaak niet bedoelde) effect daarvan op anderen. Ook biedt het leerlingen de mogelijkheid in een positieve sfeer hun gedrag te veranderen.

De resultaten zijn zeer positief, merkte Helmantel in een tussentijdse evaluatie. “De jongeren gaven aan zich veel meer bewust te zijn van de lading die het scheldwoord heeft. Velen bleken het helemaal niet moeilijk te vinden om niet te schelden met ’homo’, anderen gaven aan dat ze sowieso al niet schelden. En tuurlijk vliegen leerlingen nog steeds wel eens uit de bocht, maar het is ook een kwestie van training.” Ook ouders doen soms spontaan mee, hoorde Hel­mantel. “Ja, ook ouders gebruiken het woord. Ik was laatst op een school waar ik de vraag stelde: ’Wie hoort thuis wel eens het woord ’homo’ of ’mietje’? Meer dan de helft stak zijn vinger op. Het gaat dan om dingen als ’Je bent toch geen mietje?’ als je kind iets niet durft. Als je bedenkt dat één op de twintig mensen homoseksueel is, zijn er altijd kinderen die denken ’Verrek, ik ben het wél!’. Kinderen krijgen op die manier mee dat er iets op tegen is. Want ’homo’ wordt op deze manier gebruikt als synoniem voor loser of sukkel.”
Om de boodschap extra kracht bij te zetten, kwamen er twee bekende homoseksuelen naar het Nordwin College: Theun Plantinga, oorspronkelijk uit Feanwâlden, theatermaker, en zanger (onder andere betrokken bij Bonifatius de Musical) en Boer Willem uit Boer zoekt Vrouw, die dus een man zocht. Plantinga deed één van zijn sketches, getiteld ’De homofluisteraar’ en Willem was een mystery guest die achter een scherm plaatsnam, waaraan leerlingen vragen konden stellen voordat ze erachter kwamen wie hij was. Beide mannen gingen met de leerlingen in gesprek over hun ’coming out’.

Eerdere soortgelijke projecten van Tûmba werden succesvol uitgevoerd op verschillende basisscholen. Dit is de eerste keer dat het plaats vindt op een school voor voortgezet onderwijs. Docenten zijn enthousiast, vertelt Helmantel. “Het is anders als wij komen dan wanneer ze zelf zo’n verhaal moeten vertellen. Wij krijgen meteen de volle aandacht.” Helmantel hoopt dat Tûmba door kan gaan met hun bewustwordingsmissie. Nu de provincie Fryslân overweegt de subsidie voor Tûmba stop te zetten, zijn het dit soort projecten die in gevaar komen. “Terwijl ze zo belangrijk zijn. Als deze kinderen later kinderen krijgen, gaan ze misschien veel bewuster met hun oordelen om.”