Elektrotechnicus opent discussie over windmolens en zonnepanelen
Nieuws Jaap Busman op het terrein van de tuindersvereniging De Wrottersploech in Drachten, waar hij als imker actief is. Er worden zonnepanelen gebruikt voor de bijenhouderij. “Sa ien op ien wurket it wól prima.” (Foto: Klaas Rozema)Elektrotechnicus opent discussie over windmolens en zonnepanelen
“Groene energie levert niks op en kost miljarden”DRACHTEN – Er gaat iets heel erg mis in de zoektocht naar alternatieve energiebronnen, stelt gepensioneerd elektrotechnicus Jaap Busman (72) uit Drachten. Windmolens en zonnepanelen leveren slechts een minimale bijdrage aan de totale energiebehoefte, terwijl er ontzettend veel geld in wordt gestoken. “Soargje leaver dat wy foaroprinne op it gebiet fan de nije kearnreaktoaren.” Volgende week kunnen geïnteresseerden met Busman in discussie na diens lezing over het onderwerp, in Drachten.
Door Marije Blacquière
“De grootste volksverlakkerij sinds de handel in aflaten”, noemt Busman groene stroom. Alle getallen heeft hij paraat sinds hij zich tien jaar geleden voor het eerst verdiepte in de energiestromen. “En ja, alle bytsjes helpe. Mar dit is wol in híel lyts bytsje.”
Hij rekent voor. “Wynmûnen dy’t enerzjy leverje oan tsientûzen húshâldings? Dat klinkt moai, mar húshâldings soargje mar foar tweintich, twaëntweintich prosint fan it totale ferbrûk.” De energie van windmolens komt in het totale energienetwerk terecht, waarvan het verbruik gedomineerd wordt door industrie, kantoren en zaken als straatverlichting en treinen.
Bovendien produceert een windmolen maar twintig procent van de tijd daadwerkelijk energie, benadrukt Busman, zonnepanelen maar tien procent. “Meastal waait it net hurd genôch, of just té hurd.” En hou je vast als het eens een goed zomerse dag is en heel veel mensen hebben zonnepanelen: “Dan klapt alles derút.” In Duitsland produceren de vele zonnepanelen en windmolens soms ineens zo’n overdosis energie, weet Busman. “Dútslân freget ús dan of’t wy dy enerzjy asjeblyft fergees oernimme wolle. Dan moatte wy der net ek noch ris mei begjinne.”
Tel er nog eens bij op dat ons elektrisch verbruik maar een kwart is van het totale energieverbruik – naast brandstoffen als olie, kolen en gas – en Busmans rekensommetje is klaar: “Griene enerzjy levert neat op en kostet miljarden.”
Roestbulten
Tot die conclusie kwam hij toen hij destijds gevraagd werd om eens een lezing te houden over “in bêta-ûnderwerp”. “Ik dûkte hjir djip op yn en begûn my ôf te freegjen wêr’t wy eins mei dwaande binne.” We kunnen nog wel vijftig jaar toe met fossiele brandstoffen, stelt Busman. “En tsjin dy tiid binne de mûnen en sinnepanielen al lang rustbulten. As je écht wat wolle, dan moatte je kearnsintrales bouwe.”
Thoriumcentrales welteverstaan: “Dy nije sintrales binne lang sa fersmoargjend net as de âlde. Se produsearje gjin ôffal dêr’st bommen fan meitsje kinst.” Om die reden werd de ontwikkeling van dergelijke kerncentrales in Amerika ten tijde van de Koude Oorlog gestaakt, vertelt Busman. “Se woene just plutoanium, sadat se kearnbommen meitsje koene.” Thoriumcentrales hebben juist een bijproduct dat gebruikt kan worden: “Neodymium, dêr’t enoarm sterke magneten fan makke wurde kinne. Dy wurde ûnder oare brûkt yn wynmûnen”, zegt Busman met een lachje.
In tien jaar tijd is de nadruk steeds meer op groene energie komen te liggen. Boeren krijgen subsidie als ze hun land beschikbaar stellen voor een windmolen, burgers krijgen subsidie voor zonnepanelen. Toch zijn er steeds meer mensen die “wekker wurde”, merkt Busman. “Mar dat binne benammen techneuten. De measte minsken hawwe gjin idee.”
Onwetendheid
Zelfs binnen het vakgebied is er veel onwetendheid, merkt Busman die indirect, betrokken was bij de bouw van de Nuon-energiecentrale in de Eemshaven. Een werktuigbouwkundige vroeg Busman waarom ze geen windmolens bouwden in plaats van zo’n centrale. De Drachtster vroeg of hij enig idee had hoeveel molens er dan nodig zouden zijn. “’Hûndert?’, sei er. Fjouwerentwintichhûndert, rekkene ik út. Fan Grins oant fier foarby Parys, miskien sels oant Bordeaux, elke fjouwer-, fiifhûndert meter in mûne.”
Al jarenlang loopt Busman met het idee om eens aan de grote klok te hangen wat hij weet, in de hoop het grote publiek wakker te schudden. Meerdere keren sprak hij in bij de gemeenteraad, toen er in De Wilgen windmolens dreigden te worden neergezet. Het plan werd verworpen. Toen de Drachtster onlangs twee nieuwe knieën kreeg en moest revalideren, besloot hij: “No moat it mar ris wêze.” Hij huurde een zaal in Brede School De Wiken in zijn woonplaats en doet daar op woensdag 2 april zijn verhaal. Na de inleiding en een pauze kunnen bezoekers met Busman en elkaar in discussie.
“De miljarden oan subsydjes dy’t omgean yn griene enerzjy kinne folle nuttiger brûkt wurde”, benadrukt de elektrotechnicus. Een paar heel grote windturbines aan de Noordzee, daar kan hij mee leven. Maar als de wetenschap zover is, moeten we het op den duur hebben van kernfusiecentrales, is Busmans overtuiging. “Fan wyn en sinne kinne wy it noait ha.”
De informatie- en discussieavond ‘Wind- en zonne-energie’ door Jaap Busman vindt plaats op woensdag 2 april in Brede School De Wiken, Middelwijk 2 in Drachten, van 19.30 uur tot ongeveer 23.00 uur. Toegangsprijs is €4,50 inclusief koffie en cake. Aanmelden kan via jaapbusman@gmail.com.
