Konijnenliefde leidt tot weekblad Actief

Algemeen directeur Marleen Post met de beide grondleggers van weekblad Actief, anno 2014, links Geert Steegstra, rechts Auke Steegstra. (Foto: Klaas Rozema)

Konijnenliefde leidt tot weekblad Actief

Oprichters kijken terug op een halve eeuw

BURGUM – Hoe de liefde voor konijnen leidde tot het ontstaan van weekblad Actief leest u in dit interview met oprichter Auke Steegstra en broer en rechterhand Geart Steegstra. Hoe is het allemaal begonnen en hoe ging dat in die tijd?

Door: Marleen Post

Ik ben Marleen Post, schoondochter van de oprichter

en de huidige directeur van Actief Media. Mijn schoonvader is inmiddels 76 en heeft te kampen met ernstige geheugenproblemen. In het gesprek samen met broer Geart komt er tot onze vreugde nog genoeg naar boven borrelen. Stuk voor stuk prachtige verhalen en anekdotes passend in die tijd. De familie Steegstra is Fries in hart en nieren, maar om dit artikel voor al onze lezers toegankelijk te houden, is het grotendeels in het Nederlands opgetekend.

Dit artikel bevat nog nooit eerder gepubliceerde feiten. Te beginnen bij de kop. Deze heeft bij u vast al vragen opgeroepen. Hoe zit dat precies? Auke kan het zich niet meer herinneren, maar Geart maar al te goed: “Ik sil dy even op wei helpe, Auke. ‘Knabbelgraag’, seit dy dat noch wat?”. Dat was de

Auke Steegstra met zijn vrouw Hiltsje

konijnenclub die door Auke werd opgericht toen hij op de lagere school zat, zo ongeveer in 1949. Hij hield zelf ook konijnen en vond dat er een clubblad moest komen. “Hielendal mei de hân skreaun, hear.”

Van clubblad naar krant; voor de gebroeders Steegstra een logische overgang. Kranten maken zit in hun bloed. In 1946 begon ‘heit’, die een drukkerij had op dezelfde plek waar Actief Media nu nog steeds zit, een krant: het Nieuwsblad van Tytsjerksteradiel. In die tijd bestond er ook een Nieuwsblad van Achtkarspelen. Op het moment dat heit de krant begon, plaatste Achtkarspelen een artikel, gericht aan de adverteerders uit Tytsjerksteradiel. Hierin stond dat ze voortaan voor hun reclame bij drukkerij Steegstra moesten zijn. Dat is in deze tijd volstrekt ondenkbaar. Deze krant is er trouwens maar een paar jaar geweest. Waarom de krant precies moest stoppen is voor beide broers nog steeds onduidelijk. Het had iets met de schaarste van het papier te maken.

Voor verenigingen

Jaren later, Auke en Geart waren volwassen en werkten beiden in de drukkerij die inmiddels was overgenomen door Auke, ontstond opnieuw het idee voor een huis-aan-huiskrant. Auke was zelf actief in het verenigingsleven, onder andere als tamboer-maître, en ondervond aan den lijve dat de coördinatie tussen de verschillende verenigingen beter kon. Dat men van elkaar wist wie wat organiseerde en vooral wanneer. ”Dit moat oars”, dacht Auke en zo ontstond weekblad Actief, een handreiking aan de verenigingen om tot een betere coördinatie tussen de activiteiten te komen. De krant bestond toen volledig uit een agenda en ‘noteert u alvast’. “Ja”, vult Geart aan, “en fan it ien kaam it oar.” Weekblad Actief was geboren: 12 maart 1964.

De ‘agendakrant’ was een waar familiegebeuren en alles moest naast het gewone werk van de drukkerij gedaan worden. Auke maakte foto’s en verzamelde en schreef de kopij. De teksten werden allemaal gelezen in spiegelschrift. De foto’s werden in die tijd bij Meijer (nu Expert) ontwikkeld. ’s Avonds nam Geart het over. ’s Nachts drukte hij de krant. Beppe bracht koffie en overdag kreeg hij een fles melk mee naar het werk tegen de loodvergiftiging: er werd gewerkt met loden letters. De bezorging werd gedaan door de dames De Vries. 1200 exemplaren, alleen in Burgum. De krant werd toen gedrukt op geel papier, om op te vallen. “De âlderein wit it noch wol. Elk hie it oer ’it gele krantsje’”, valt Auke bij.

Van 1200 exemplaren in alleen Burgum groeide de krant snel uit tot zo’n 9.000 exemplaren in geheel Tytsjerksteradiel en hiermee kreeg de krant een belangrijke functie voor het gemeentenieuws. In 1973, de krant was inmiddels op dagbladformaat, werd het drukken uitbesteed aan het Friesch Dagblad in Leeuwarden. Dit gaf meer mogelijkheden voor foto’s. Er kwam een verticale camera om de foto’s te kunnen rasteren. Geart barst in lachen uit: “Witst noch wol Auke, dat wy der op knibbels foar leine om dat apparaat aan de praat te krijen? Wy wisten der wol wat fan ôf, mar in soad moasten wy mar útsykje. Ik sjoch it noch foar my.”

Een vast moment van de laatste productiedag was ’s avonds om 23.00 uur. Dan schalde het ‘Gute nacht Freunde, es ist Zeit für mich zu gehen’”, door de drukkerij. Steevast riep Auke dan: “Geart, hoefolle romte ha wy noch?” Het aantal pagina’s werd namelijk bepaald door het aantal adverteerders, die gingen altijd voor en dit was de afdeling van Geart.

Deze taakverdeling is altijd zo gebleven. Auke, de creatieve man, de journalist en fotograaf in hart en nieren en Geart, de commerciële man, de man met een fotografisch geheugen en organisatietalent. Geart zorgde voor de advertenties, maakte deze ook op, net als de bijzondere voorpagina’s. “Ik ha ris in foarpagina makke foar in krystspecial. Der moast snie op. No, dêr sit ik mei in penseeltje snieflokjes te tekenjen. Auke en ik seine altyd: ‘It is in út de hân rekke hobby’.” Samen (en later met meer mensen) klaarden ze de klus. ’s Nachts zo rond drie uur werd de krant afgerond. De volgende dag was weer een gewone werkdag.

Vele hoogtepunten

Gevraagd naar hoogtepunten, komt al snel de Elfstedentocht op tafel. Bij nacht en ontij met de perskaart bij start en finish, met fotocamera en het huishoudtrapje. Toen de Elfstedentocht op dinsdag werd gereden, was Actief zelfs het Friesch Dagblad voor.

Geart Steegstra in zijn jongere jaren

En dan de strenge winter van 1979. Op de dag met de meeste sneeuw leek geen krant te kunnen verschijnen. Maar Actief wel. De familie Steegstra kon het zich niet permitteren om niet uit te komen. “Us advertearders soene oars net betelje. Dy krante moast der út. Dus wy op aventuer, mei sukses.” Alleen in Wyns werd het blad een dag later bezorgd.

Woensdagsochtends vroeg werd de krant altijd naar Leeuwarden gebracht voor de verdere verwerking, in een grote, platte doos. Zo ook die dag dat de doos met kranten op het dak van de auto werd gelegd. Deur open, deur dicht en daar reed de bestuurder weg. De doos met inhoud werd later bij zus Titie Steegstra in de tuin teruggevonden. “Dat hie raar gean kinnen, Auke!”

Een ander hoogtepunt was het tunnelplan. Auke had dit bedacht toen de eerste gesprekken gaande waren over de Centrale As. Hij had bedacht om een tunnel te maken, onder Burgum en het Prinses Margrietkanaal door. De doorgaande weg in Burgum kon dan recreatief ingevuld worden. Dit plan moest natuurlijk gepresenteerd worden. Dit speelde in de tijd dat Gerrit Jan Polderman burgemeester zou worden. Hij woonde toen nog in Wijhe bij Zwolle.

Geart: “De krante dêr’t it plan yn stie, kaam út. Ik mei de krante yn de auto nei Wijhe. De nije boargemaster moast toch wol al fêst op ‘e hichte wêze fan dit geweldige plan. Spitigernôch wie er net thús. Ik ha de krante oan syn frou jûn.”

Bakermat

“Wy wiene ek in bakermat foar Omrop Fryslân”, roepen Auke en Geart beide. “Wy hawwe al ferskate minsken dêr ‘ôflevere’ bij de redaksje: Femke de Walle, Jaring de Groot en sels ús wethâlder Houkje Rijpstra hat har roots by Actief”, sommen ze trots op.

Dan was er ook nog de koninklijke onderscheiding voor Auke Steegstra. Het is jammer dat hij er zich niet zo veel meer van herinnert. Hij verdiende deze onderscheiding vanwege de bevlogenheid waarmee hij weekblad Actief gebruikte om de burger te informeren. En vanwege de maatschappelijke betrokkenheid waarvan de krant altijd duidelijk blijk gaf.

Er is zoveel te vertellen, wat wil je met deze mannen vol humor die zo van het leven genieten en alles met een positieve blik bekijken. “Witst noch wol Auke, da’st ek ris foar SBS 6 west hast as Paparazzo?” Marc Klein Essink draaide een programma over een Friese Playboy-miss. SBS6 draaide op het bruggetje van Bartlehiem, terwijl Auke verderop bezig was met een reportage voor de krant, foto’s en tekst. Het programma wordt uitgezonden en je ziet het model op het bruggetje en Marc Klein Essink die verslag doet. Ineens draait de camera weg van het model en je hoort de presentator zeggen: “De plaatselijke Paparazzo is ook aanwezig.” Grote hilariteit als we Auke Steegstra ineens in beeld zien, half verscholen in de bosjes, morrelend aan zijn camera en af en toe met bezweet hoofd (het was een erg warme dag) opkijkend. Dit moment staat in schril contrast met de keren dat hij verslag mocht doen over het Koninklijk Huis, want ook dat behoorde tot het werk. Zowel prinses Beatrix als de huidige koning en koningin heeft hij in woord en beeld altijd respectvol neergezet.

Van 1200 naar 80.000

Waren er ook dieptepunten? Nee, die zijn er niet – en als ze er al wel waren, dan is dat geweest, aldus de broers. Wat heerlijk als je zo in het leven kunt staan. Twee bevlogen broers, zonder elkaar was deze krant nooit geworden wat die nu is. Op de vraag of ze ooit hadden kunnen dromen dat de oplage nu bijna 80.000 zou zijn en dat Actief het grootste weekblad van Friesland zou worden, antwoorden ze beiden: “Welnee!”.

Naast de krant werden er ook boeken uitgegeven. ‘Tekens van toen’, over de oorlog in Tytsjerksteradiel; ‘Tongblier’, over de mkz-crisis. En boekjes met fietsroutes, bijvoorbeeld.

Tijden veranderen. De charme waarmee toen een krant werd gemaakt had geen bestaansrecht meer. Er moest geautomatiseerd worden, de markt veranderde, het verspreidingsgebied groeide. In 1999 overleed de echtgenote van Auke Steegstra, Hiltsje. Ook zij maakte altijd deel uit van het bedrijf. Auke Steegstra stak nog eenmaal zijn energie in een bijzondere uitgave, het Millenniumboek, over hoe het leven in Tytsjerksteradiel er anno het jaar 2000 bij stond.

Maar in 2002 werd het tijd om het stokje door te geven aan de volgende generatie: zijn zoon en schoondochter. Auke heeft het bedrijf in het volste vertrouwen aan ons overgedragen en Jan Auke en ik hebben vol enthousiasme onze schouders eronder gezet. Gaandeweg ontdekte Jan Auke echter dat een andere koers beter zou aansluiten bij zijn handelsgeest en hij besloot vorig jaar om zich uit het bedrijf terug te trekken. In de regio Hilversum heeft hij inmiddels de uitdaging gevonden die hij zocht. Ik zet nu de traditie voort, samen met een geweldig team mensen, dat zich met hart en ziel inzet voor deze prachtige krant. Het bedrijf is inmiddels uitgegroeid tot een allround media-bedrijf en het blijft al lang niet meer alleen bij gedrukte media. Tijden veranderen, Actief is veranderd. Maar wat is gebleven, is het enthousiasme waarmee deze krant wordt gemaakt.

Auke Steegstra bedacht de naam Actief omdat die titel bovenaan in het telefoonboek zou verschijnen.