Jeugdhulp is altijd op zoek naar nieuwe pleeggezinnen

Jeugdhulp is altijd op zoek naar nieuwe pleeggezinnen

“Pleegouder zijn geeft je leven een bepaalde zingeving”

LEEUWARDEN – “Na hulp in het eigen gezin is plaatsing in een pleeggezin de beste vorm van jeugdzorg”, zegt Janine Siebesma van Jeugdhulp Friesland. Haar organisatie is voortdurend op zoek naar mensen die pleegouder willen worden. Twee pleegouders, Aafke Visser en Margriet Boer, vertellen over hun ervaringen. “Het is een stukje zingeving”, zegt Margriet Boer. “Heb je je eigen leven op orde, dan is het fijn voor een ander iets te doen.”

Aafke Visser ontdekte dat het leuk was om voor andermans kinderen te zorgen toen ze gastgezin was voor buitenlandse vakantiekinderen. “Dichtbij huis is ook volop hulp nodig”, dacht ze en ze besloot zich aan te melden als pleeggezin.
Margriet Boer zorgde behalve voor haar eigen kinderen jarenlang voor het kroost van diverse mensen uit haar netwerk. Op een mooie zondagmiddag dobberde ze met haar echtgenoot in een bootje op het water en zei uit de grond van haar hart: “Wat hebben we het goed.” “Wat zou jij nog willen in je leven?” reageerde haar man, om er direct aan toe te voegen: “Ach, dat weet ik wel. Zullen we ons maar aanmelden?”

Onvoorwaardelijke zorg

Ontstaan er problemen rondom een kind dan wordt hulp bij voorkeur in het eigen gezin geboden. Of, als dat niet kan, in een gezin dat deel uitmaakt van het natuurlijke (familie)netwerk.
Is dat onmogelijk, dan gaat Jeugdhulp Friesland op zoek naar een (tijdelijk) pleeggezin.

(Asprirant) pleegouders kunnen zelf aangeven voor welke vorm van pleegzorg zij beschikbaar zijn. Voor kortdurende zorg zoals weekend- en vakantieopvang of bijvoorbeeld crisisopvang. Of voor langdurige zorg, waarbij een pleegkind voor meerdere maanden of jaren – soms zelfs tot zijn achttiende – bij een pleeggezin woont. “Gemakkelijk voor Jeugdhulp Friesland is natuurlijk als pleegouders zowel crisisopvang als langdurige pleegzorg willen bieden. Hoe meer keus, hoe beter we de pleegzorg kunnen inrichten.”

Er zijn altijd meer pleeggezinnen nodig, vooral om een goede ‘match’ te kunnen maken. “We hebben bijvoorbeeld veel pubers; en daarentegen pleegouders die zich aanmelden voor kinderen tot en met twaalf jaar”, vertelt Janine Siebesma.
“Een ander uitgangspunt is dat we willen dat het leeftijdsverschil tussen pleegouder en pleegkind niet groter is dan vijftig jaar”, zegt Janine, die benadrukt dat ook alleenstaanden en tweeverdieners prima pleegouder kunnen zijn.

Pleeggezinnen verdienen geen geld met pleegzorg. Er is een onkostenvergoeding.
Onderling helpen pleegouders elkaar geregeld. Zo startte een pleegmoeder een kledingdepot waar alle pleegkinderen gebruik van kunnen maken.
Eens per half jaar is er een pleegoudercafé – in Leeuwarden, Drachten en Sneek – waar pleegouders elkaar kunnen ontmoeten en tips kunnen uitwisselen.

Jaarlijks organiseert pleegzorg cursusavonden over uiteenlopende onderwerpen. Op sommige thema-avonden komen veel mensen. Met onderwerpen als ‘samenwerking met de biologische ouders’ of ‘onveilige hechting’ hebben veel pleegouders te maken. Er worden ook meer specifieke onderwerpen behandeld, zoals ‘omgaan met autisme’ of ‘omgaan met een verstandelijke beperking’. Ook ‘omgaan met beperkte ouders’, ‘omgaan met psychiatrische problematiek’, ‘gevolgen van seksueel misbruik’ en ‘18+ hoe nu verder’ kunnen onderwerpen zijn voor een thema-avond.

Zware taak

Pleeggezin worden, is een dankbare, maar moeilijke taak. Na de aanmelding volgt een zorgvuldige selectieprocedure. Janine Siebesma: “We zeggen geregeld ‘nee’ tegen een aanmelding. Onze kinderen zijn kwetsbaar. Wij zoeken mensen die zelf goed met hun emoties kunnen omgaan, in een stabiele situatie leven en wiens batterij in de plus staat.”

Essentieel voor belangstellenden is zeker te weten dat het hele gezin pleeggezin wil worden. “Je partner, maar ook je kinderen moeten er volledig achter staan, want je wordt samen flink op de proef gesteld. Kinderen voelen haarfijn aan als ze niet volledig welkom zijn”, zegt Janine Siebesma.

Pleegzorg is meer dan het zorgen voor een kind. “Pleegouders krijgen de zorg voor het kind, maar zijn daarna ook bij hun familie betrokken: de biologische ouders plus de broertjes en zusjes”, zegt Janine Siebesma.

Loyaliteit en hechting

Het moeilijkste aspect van pleegzorg is waarschijnlijk de problematiek rondom ‘loyaliteit’ en ‘hechting’.
Bij kinderen die als baby of peuter al onveilig gehecht zijn, en daarna ook nog eens van hun biologische ouders worden gescheiden, spelen deze thema’s onherroepelijk. Ze veroorzaken emotionele beroering, niet alleen bij het pleegkind en de biologische ouders, maar ook bij de pleegouders.

Pleegouders kampen geregeld met een eigen loyaliteitsprobleem. “Het blijft altijd lastig om afscheid te nemen als een kind na plaatsing weer bij je weggaat”, vertelt Margriet Boer die dat onlangs persoonlijk ondervond. “Daar heb je even tijd voor nodig, ook al begrijp je de reden. Maar het hoort er bij. Pleegkinderen zijn nooit je eigen kinderen en het belang van het pleegkind en zijn biologische ouders gaat boven het jouwe.”
Pas als een kinderrechter na anderhalf jaar in een opvoedingsbesluit heeft gezegd dat de voogdij definitief bij pleegouders wordt gelegd, verandert die situatie. “Maar dit is slechts bij een klein aantal pleegkinderen het geval”, aldus Janine Siebesma.

Pijnlijk ook is het voor zowel het pleegkind als de pleegouders om mee te maken dat het niet klikt tussen een kind en een gezin. “Dat is een teleurstellende ervaring. Uit verantwoordelijkheidsbesef moet je echter wel met je begeleider kijken of doorgaan zinvol is, of dat dit alle betrokkenen te kort doet”, vertellen de pleegouders.

Dankbare druppels

Pleegouders hebben vaak liever een klein kind omdat ze vermoeden dat die kinderen zich makkelijker aanpassen aan het nieuwe gezin. “Maar dat valt in de praktijk vaak tegen”, zegt Janine Siebesma. “Als baby’s of peuters in pleeggezinnen terechtkomen, kan er er bijvoorbeeld sprake zijn van het Foetaal Alcohol Syndroom of drugsgebruik tijdens de zwangerschap. Deze kinderen hebben al heel veel meegemaakt.”

“Een ‘gezonde’ baby die dagelijks schijnbaar als een lappenpop in je armen ligt, heeft geen vertrouwen in het leven”, leerde Margriet. “Met dit gebrek aan basisvertrouwen zal je als pleegouders aan de slag moeten gaan. Dat is geen gemakkelijke taak”, zegt Janine Siebesma.

“Tegelijkertijd is het in je hart sluiten van deze kinderen het enige dat hen kan helpen. Hierdoor leert het kind misschien alsnog weer vertrouwen te krijgen en kan het later misschien toch relaties aangaan en een tevreden leven opbouwen,” zegt Margriet. Aafke Visser vult aan: “Al lijkt het een druppel op een gloeiende plaat, juist die druppel doet er toe.”

Belangstellenden kunnen een informatiepakket aanvragen via www.jeugdhulpfriesland.nl.