"Hoe zit het met pgb? Daar heb ik toch recht op?"

Aline Molenaar van Per Saldo: "Hulpvragers hebben recht op keuzevrijheid"

BURGUM - Iedereen met een maatwerkindicatie heeft recht op keuzevrijheid tussen zorg in natura of een persoonsgebonden budget (pgb). Voor pgb worden wel eisen gesteld aan het hebben van de benodigde vaardigheden, maar los daarvan blijken in de praktijk veel betrokkenen te ervaren dat het moeilijk is een persoonsgebonden budget toegekend te krijgen. Per Saldo legt uit hoe dit komt.

Als je het hebt over pgb zien velen door de bomen het bos niet. Sommige aanvragers zijn er van overtuigd: hun gemeente voert ontmoedigingsbeleid ten aanzien van pgb. Wie het wel krijgt toegewezen, vraagt zich soms af wat hij er mee kan. Sommige verzekeraars en gemeentes vergoeden alleen zorg die wordt geleverd door gecontracteerde zorgorganisaties. Ook zijn er zorgverleners die alleen zorg in natura willen leveren. Daartegenover staan dan weer organisaties die alleen met pgb willen werken. Directeur Aline Molenaar van Per Saldo kijkt overstijgend naar de situatie.

Per Saldo is een onafhankelijke belangenvereniging van budgethouders belast met het verstrekken van algemene informatie over het pgb. Aan leden geeft Per Saldo verdiepende informatie en advies.

"Een persoonsgebonden budget is een enorme verantwoordelijkheid", zegt directeur Aline Molenaar. "Het gaat vaak om veel geld, en aan het beheer worden strenge eisen gesteld. Niet iedereen kan daaraan voldoen."

Grote verantwoordelijkheid

Wie pgb ontvangt moet een zorgvuldige administratie bijhouden en moet zelf de afspraken met de zorgverlener maken over de te leveren zorg. "Hoe beoordeel je de kwaliteit daarvan? Wat doe je als je het niet eens bent? Mensen moeten sterk in hun schoenen staan als ze alle zorg zelf regelen. Soms wijzen hulpvragers een vertegenwoordiger aan die het pgb voor hen beheert, dat kan een familielid zijn of bijvoorbeeld een bewindvoerder. Ook dan kan iemand kwetsbaar blijken. Hoe weet je dat de vertegenwoordiger jouw belangen optimaal behartigt, en blijft behartigen?"

Sommige hulpvragers maken niet een weloverwogen bewuste keuze voor een pgb, begrijpt Per Saldo, maar voelen zich er toe gedwongen omdat er geen ander dekkend aanbod voor hen is. "Wij vinden eigenlijk dat iedere vorm van zorg, ook bijzondere vormen, door de zorgverzekeraars in natura beschikbaar moet worden gesteld", zegt Aline Molenaar.

"Dat neemt niet weg dat voor andere mensen het pgb een uitkomst is. Iemand die dagelijks uit zijn bed geholpen moet worden voor hij naar zijn werk gaat, wordt enorm in zijn vrijheid beperkt als hij afhankelijk is van een thuiszorgorganisatie. De ene dag komt de reguliere thuiszorgmedewerker om 8.00 uur, de andere dag pas om 10.00 uur. Met zo'n situatie is de hulpvrager niet blij, en zijn werkgever ook niet."

"De mogelijkheid van pgb is een mooi instrument in de zorg," vat Molenaar dan ook samen, "als mensen er niet toe worden gedwongen."

Elkaar niets aanpraten

"Als je er zelf honderd procent voor kiest, staan wij achter het pgb. Doe je het omdat anderen je richting een pgb praten/sturen, of juist richting zorg in natura, dan vinden wij dat geen goede reden", aldus Aline Molenaar. "Organisaties die alleen pgb of alleen zorg in natura bieden, kunnen daarvoor goede redenen hebben", zegt de directeur van Per Saldo. "Wij zien echter liever dat verstrekkers (zorgkantoren, gemeenten en zorgverzekeraars) de hulpvragers een keuze geven, passende zorg die wordt betaald met naar keuze een pgb of als zorg in natura."

Persoonsvolgende financiering kan voor organisaties een tussenvorm zijn, vertelt Molenaar. "Tegenwoordig noemen we dat Individuele Contractering. Doel is dat vraaggestuurde zorg en ondersteuning het uitgangspunt is in plaats van aanbodgestuurde zorg en ondersteuning."

Verstrekkers denken groot

Zorgverzekeraars en gemeentes vinden het vaak ondoenlijk om met allerlei kleine organisaties contracten af te sluiten. "Voor hen is het gemakkelijker om met grote partijen te werken. Dat is niet goed voor hulpvragers. Er zijn mensen die baat hebben bij een kleine organisatie die bijvoorbeeld specialistische zorg biedt."

Zorgkantoor of gemeentes

Wie bij een zorgkantoor zorg of ondersteuning dient aan te vragen, ondervindt meestal weinig moeilijkheden, omdat deze organisaties al jarenlang gewend zijn om indicaties te stellen.

Het aanvragen van persoonsgebonden budget voor jeugdhulp en de zorg die vanuit de WMO wordt betaald, is vaak gecompliceerder omdat deze wordt aangevraagd via de gemeente. "Voor die consulenten is deze taak relatief nieuw. Het is een ingewikkelde materie en onder ambtenaren zie je tevens veel verloop. Uit ondeskundigheid of angst door vooroordelen over fraude zie je wel eens bij gemeentes dat iemand de pgb-aanvraag afwijst."

Volgens Aline Molenaar zijn er ook gemeentes die al hun beschikbare budget gebruiken voor contracten met zorg-in-natura-instellingen. Als er dan een pgb-aanvraag komt, is daarvoor geen budget meer. Verstandiger vindt zij de gemeentes die een deel van hun budget reserveren voor pgb-aanvragen.

Ze raadt mensen met een hulpvraag aan zo vroeg mogelijk contact op te nemen met Per Saldo. "Wij denken mee en adviseren om te kijken welke vorm van financiering het best bij u past".
Op de website van Per Saldo staat informatie met tips voor (toekomstige) budgethouders.
www.pgb.nl)