Feije Sikkema werkt uiterst geconcentreerd.
Feije Sikkema werkt uiterst geconcentreerd. "Een rietdekker werkt veel op zijn gevoel". Rondom het dakraam is het Sepatec steenwolmateriaal zichtbaar. Foto: Actief Media

Eerste rieten dak met Sepatec in Nederland

Algemeen Zakelijk

Rietdekkersbedrijf Sikkema legt brandwerend dak op woonboerderij in Makkinga

MAKKINGA - Er heerst nog vaak het misverstand dat huizen met een rieten dak niet brandveilig kunnen zijn. Dit terwijl er vandaag de dag meerdere systemen zijn om de brandveiligheid van rieten daken te verbeteren. Een van deze systemen komt van het Deense Sepatec. In Denemarken wordt het al jaren succesvol gebruikt, in Nederland is het nieuw. Het systeem bestaat uit onder andere glaswoldoek en steenwol. Voordeel van het systeem is dat het rieten dak blijft ademen zodat vocht gemakkelijk weg kan komen. Rietdekkersbedrijf Sikkema uit Tytsjerk legt in Makkinga het eerste rieten dak in Nederland met Sepatec.

Op een droomplek een aantal kilometers buiten Makkinga ligt beschut tussen de bomen een prachtige woonboerderij. Toen de nieuwe eigenaren de woonboerderij in september aantroffen, was het dak ernstig aan vervanging toe. Zij legden contact met rietdekker Feije Sikkema, die net dealer van Sepatec was geworden. Ze besloten om Sepatec toe te passen.
Volgens Sikkema is dit ideaal voor renovaties."Het is goedkoper dan een schroefdak, en het dak blijft goed ventileren. Eigenlijk is het een tussenvorm tussen een open constructie en een schroefdak."

Open constructie
Al eeuwen worden rieten daken volgens de open constructie gemaakt. Hier bindt de rietdekker het riet vast op de onderlatten van het dak. "Dit gebeurt nog met naald en geut", legt Sikkema uit. Dit zijn instrumenten om de binddraden om de onderlatten te vlechten zodat het riet vast zit. Van binnenuit kun je het riet zien bij een open constructie. Nadelen zijn de tocht en brandgevaarlijkheid. De tocht kan verminderd worden door isolatie aan te brengen. Het dak blijft echter brandgevaarlijk. Ontstaat er brand, dan kan het vuur zich snel verspreiden, omdat zuurstof van onder het dak gemakkelijk aangezogen kan worden. Toch legt Sikkema nog regelmatig daken met een open constructie. "Bij monumenten is het verplicht om de originele constructie te gebruiken. Dan moet het dak wel gelegd worden met een open constructie. Bij nieuwbouw gebruiken wij alleen nog schroefdaken. Dat is verplicht volgens het bouwbesluit."

Schroefdak
Om de brandveiligheid van rieten daken te verbeteren werd in 1971 het schroefdak ontwikkeld - ook wel gesloten constructie genoemd. Bij deze constructie worden de binddraden waarmee het riet wordt bevestigd, vastgeschroefd op een dichte ondergrond. Deze ondergrond kan bestaan uit multiplex, OSB-platen, spaanplaten of isolatiepanelen. Er is geen spouw aanwezig. Samen met het plaatmateriaal vormt het riet een dik isolerend pakket. Bewoners hebben minder last van tocht. Bij brand kan het vuur in het riet geen zuurstof van onderen aanzuigen, waardoor het riet alleen blijft smeulen. Volgens Sikkema kent een schroefdak echter ook een nadeel: "Door de dichte constructie wordt de luchtcirculatie in het rieten dak afgesloten. Hierdoor is de ventilatie in het dak minder."

Sepatec
Bij een rieten dak met Sepatec kan vuur zich net als bij een schroefdak niet verspreiden. Het dak kan echter wel blijven ademen. "Na een flinke regenbui is een rieten dak met Sepatec sneller droog", aldus Sikkema. "Door het ademende dak heb je daarnaast een fijner binnenklimaat". De brandbeveiliging van Sepatec bestaat in principe uit twee onderdelen: een onderzijdebescherming en een randbescherming. De onderzijdebescherming is een glasvezeldoek dat op de onderlatten van het dak wordt aangebracht. Het doek smelt pas bij temperaturen boven de 800 graden Celsius. Vuur kan zichzelf niet voeden wanneer de doek tegen de onderzijde van het rieten dak is bevestigd. Hierdoor ontwikkelt de brand zich niet aan de binnenzijde van het rieten dak, zoals het geval is bij onbeschermde daken.

De randbescherming is een zachte steenwolplaat, die langs de randen en bij dakramen en dakkapellen in banen van zestig centimeter breed wordt aangebracht. Langs de nok wordt de steenwol in banen van vijfenzeventig breed centimeter aangebracht. "Hierdoor is het rieten dak helemaal afgesloten van de houten constructie van het dak", legt Sikkema uit. "De hoogste temperaturen bij brand ontstaan langs de randen en nok van het dak, daarom gebruiken wij daar steenwol, dit is bestand tegen temperaturen boven de 1000 graden." Een dak aangelegd volgens een open constructie staat bij brand binnen een paar minuten in lichterlaaie, bij een dak met Sepatec blijft het beperkt tot een gecontroleerde oppervlaktebrand.

Volgens Sikkema houdt Sepatec de brand minimaal 30 minuten tegen. "Sepatec is veel getest in Denemarken. Daar wordt het al meer dan vijftien jaar gebruikt en is ook in de praktijk gebleken dat het werkt. De schade bij brand is veel minder groot." Dat laatste spreekt verzekeringen aan. Op de brandverzekering krijgt men wanneer men een dak met Sepatec heeft, 30% tot 40% korting. Sikkema verwacht dat deze korting in de toekomst nog hoger wordt. "Sepatec heeft meer bekendheid nodig. Zo staat het ook nog niet in het bouwbesluit. Daarom mogen wij het nu alleen gebruiken bij renovaties. Hopelijk verandert dit snel." Sepatec voldoet aan de strenge eisen van het Deense instituut voor brandveiligheid (DBI).
Om dealer van Sepatec te worden moeten rietdekkers een traject doorlopen. Zo is Sikkema met zijn medewerkers op cursus geweest in Denemarken, zodat ze precies weten hoe ze met Sepatec moeten werken.

Ambacht
Samen met zijn twee medewerkers legt Sikkema tussen de tien en vijftien rieten daken per jaar. Hier zitten daken voor nieuwbouwwoningen bij, maar ook veel renovaties en restauraties van daken. Daarnaast heeft Sikkema nog diverse daken in onderhoud. Ieder dak is weer anders. "Het dak dat wij nu aan het leggen zijn heeft meerdere dakkapellen en dakramen. Dat is lastiger te leggen dan een dak zonder ramen", legt Sikkema uit. "Bij een monument moet het dak op een traditionele manier gelegd worden. Wanneer wij bijvoorbeeld een dak op een molen leggen, dan werken er twee mensen buiten op het dak en een binnen in de molen."

De verscheidenheid in daken maakt van rietdekken een uitdagend beroep dat je eigenlijk alleen in de praktijk kunt leren. "Ik denk dat je pas na een jaar of tien de meeste klussen kunt doen", aldus Sikkema." Leerlingen beginnen letterlijk onderaan de ladder. "Je begint met het selecteren van het riet op de grond, zodat je weet welke soorten riet geschikt zijn voor welke plaatsen op het dak. Rondom een raam komt bijvoorbeeld spitser riet, dat je rond kunt leggen." Pas als een leerling het riet selecteren onder de knie heeft mag hij het dak op. Zelf leerde Sikkema het rietdekken van zijn vader. Deze leerde hem ook hoe je de kenmerkende omhooglopende 'snor' bij een dakraam of dakkapel aanlegt. "Als je deze snor op een dak ziet, weet je dat het dak gelegd is door ons of iemand uit hetzelfde rietdekkersgeslacht." Met of zonder Sepatec, rietdekken blijft echt een ambacht.

Rietdekkersbedrijf Sikkema
Buorren 1, 9255 KK Tytsjerk
0511 432711 en 06 29531387
www.rietdekkersbedrijfsikkema.nl

Op het dak werken van links naar rechts Harm Jonker, Piet Jacob Meinsma en Feije Sikkema.
De woonboerderij in Makkinga waarop een dak met Sepatec wordt aangelegd. Het witte doek onder de afdekzeilen is glasvezeldoek.
De achterzijde van de woonboerderij is klaar. Rondom de dakramen zijn de typische omhooglopende 'snorren' te zien, een kenmerk van het rietdekkersgeslacht waar Feije Sikkema uit komt.
De inzittenden konden in de voorbijvarende boot klimmen
Bestelbus belandt in Stroobossertrekvaart Algemeen 18 uur geleden
Fietser gewond na botsing met voetganger
Fietser gewond na botsing met voetganger Algemeen 18 uur geleden
Kom met z'n allen paaseieren zoeken bij Glinstra State.
Paaseieren zoeken bij Glinstra State Algemeen 18 uur geleden
Wethouder Berber van Zandbergen bedankt energiecoach Jarno Steringa voor zijn inzet.
Energietour succesvol afgesloten in Gytsjerk Algemeen 19 uur geleden
Wethouder Berber van Zandbergen geeft het startschot voor het programma Doortrappen Feiliger Fytse.
Doortrappenseizoen feestelijk van start gegaan in Oentsjerk Algemeen 19 uur geleden
Kom op zaterdag 30 maart naar het tennispark De Folgeren in Drachten
Open Tennis- en Padeldag bij DLTC Drachten Algemeen 20 uur geleden
Presentatie Dokkum Magazine
Nieuwe initiatieven komen samen tijdens oploop Promotie Dokkum Algemeen 20 uur geleden
WOL - Natuurlijke Vezels
Ga paasmaandag op wollige kraamvisite Algemeen 21 uur geleden
Ik wol in bosk op 'e jierdei!
Nij ferskynd by Utjouwerij Afûk: 'Ik wol in bosk op 'e jierdei' Algemeen 21 uur geleden
© Foto: Hoge Noorden / Jacob van Essen
foto dd 24-03-2024

Nes

GGZ AFUK
Theaterkerk

Presentatie magazine Taal yn ‘e soarch
Eerste Rede foar de geast én presentatie magazine over taal in de zorg Brok: 'Taal is de kaai ta goeie soarch' Algemeen 23 uur geleden
Steeds meer mensen positief over openbaar vervoer in Friesland
Reizigers positief over bus- en treinvervoer in Fryslân Algemeen gisteren
Op vrijdag 5 april treed Omniband op in Rottevalle
Omniband met 'Hé, gezellig' Algemeen 28 mrt, 10:00
Tijdens het 100-jarig jubileum van CMV Concordia trad onder andere Thirza op
100-jarig jubileum van brassband Concordia uit Wânswert Algemeen 28 mrt, 09:36