Home Start van Humanitas biedt hulp op maat in gezinnen

BURGUM - Er zijn allerlei redenen te bedenken waarom een ouder liever geen hulp vraagt bij de opvoeding van kind(eren). Geheel tegen haar principes in deed de Friese Sjoukje het toch. Humanitas biedt gezinnen ondersteuning via het project Home Start. Wat is het fijn dat vrijwilligster Elsbeth een middag per week bij haar thuis komt. "Eindelijk zíet iemand écht wat hier gebeurt," zegt Sjoukje. "Het is zo fijn dat zij erkent dat ik het goed doe, maar als ouder in een lastige situatie zit."

Door Karoline van den Donker

Sjoukje liep op tegen nogal wat vooroordelen. Waren het niet de meningen van de mensen in haar omgeving, dan waren het wel die van haar zelf. 'Opvoeden kan toch iedereen?', of 'Als kinderen moeilijk doen, ligt dat aan de ouders'. En: 'Als jij je kinderen anders aanpakt, gaat het vast beter'.

Waar of niet waar, het was een feit dat de situatie er niet beter op werd met deze stemmetjes in haar hoofd. Sjoukje vertelt hoe ze langzaam maar zeker, steeds meer, klem kwam te zitten.

Vol vertrouwen moeder
Zeven jaar geleden werden zij en haar partner de trotse ouders van een dochter, Jeltsje. Anderhalf jaar later werd zoon Thomas geboren. Het plaatje van droomgezin hield niet lang stand. "Je weet eerst niet dat jouw kind anders reageert dan andere kinderen. Je kent als jonge ouder geen andere situaties", blikt Sjoukje terug. Vol vertrouwen pakte ze dan ook het moederschap op. Ook toen de jongste een huilbaby bleek te zijn, bleef ze positief en rustig. Zeven maanden lang.

"Zij reageert op harde geluiden"

Zeven jaren later is dat echter wel veranderd. De opvoedingssituatie werd in de loop der tijd steeds nijpender. Wie er namelijk niet tegen de schreeuwende baby kon, was zusje Jeltsje.

"We weten nu dat ze kenmerken heeft van ASS (Autisme Spectrum Stoornis), maar toen wisten we dat niet. Jeltsje kan niet tegen harde geluiden, wil van alles een ritueel maken, voelt zich ongelukkig als er veranderingen plaatsvinden en als ze niet lekker in haar vel zit, krijgt ze tics zoals ongepast heel hard lachen", vertelt moeder Sjoukje.

Theorie in de praktijk
Het is lastig om mee om te gaan. Ze heeft van het Autisten Team Nederland geleerd dat deze kinderen rust, regelmaat en voorspelbaar gedrag van de opvoeder nodig hebben. De praktijk is echter weerbarstiger. Zoonlief is een temperamentvolle, ondernemende jongeman; een slim kereltje dat precies weet hoe hij zijn oudere zus de baas blijft. En hoe trek je als ouders onderling één lijn zonder ooit ervaring te hebben opgedaan met onvoorspelbaar kindergedrag? Sjoukje is fulltime moeder. Haar partner werkt in ploegendienst, onregelmatig. Dat maakt de situatie niet eenvoudiger.

Een moeder is nooit vrij
Het gemak waarmee Sjoukje de eerste jaren het gedrag van haar pittige kinderen doorstond, verdween langzaam maar zeker. "Ik kreeg alle verschijnselen van een burn-out. De reuma die ik al had, speelde bovendien keihard op."

"We braken toen gevraagd werd hoe het ging"

Op een dag braken de ouders, in het bijzijn van een maatschappelijk werkster. 
Jeltsje was niet naar de gewone basisschool gegaan toen ze vier jaar werd, maar naar de MOD (Medisch Orthopedagogische Dagbehandeling) in Dokkum. Daar werd haar gedrag begrepen en leerden haar ouders wat ASS betekent en hoe dat de opvoedingseisen verandert. 
Jeltsje gaat inmiddels naar het speciaal onderwijs en eens in de maand een weekend naar een zorgboerderij. Dat verbeterde de situatie, maar het is nog altijd moeilijk.

"Ik sta er vaak alleen voor," zegt Sjoukje. "De wisselwerking tussen de twee kinderen is lastig en Jeltsje heeft geregeld één op één begeleiding nodig. Voor de buitenwereld is het een lief en aangepast kind, maar thuis komt alle frustratie er uit." 

Home Start wil steun geven
Sjoukje is er moe van. De rek is er uit. Ze houdt zielsveel van haar kinderen, heeft alles voor hen over, maar vindt de omstandigheden zwaar. En toen was daar dus die maatschappelijk werkster van MEE die zei: "Ken je Home Start? Zij hebben vrijwilligers die een dagdeel per week kunnen helpen."

Ervaringen uitwisselen
"Eerst wilde ik het niet", zegt Sjoukje. "Je moet het moederschap toch wel aankunnen? De maatschappelijk werkster drong echter aan en zei: 'Waarom zou je het niet proberen?' 
We hebben ons aangemeld en toen kwam Elsbeth kennismaken. Het klikte meteen. Het heeft nog wel een jaar geduurd voordat we zo vertrouwd met elkaar omgingen als nu. Ik heb ontzettend veel aan Elsbeth. We overleggen per week welk dagdeel ze komt. Dat stemmen we af op de ploegendienst. Het is zo fijn dat nu iemand ziet wat hier in huis gebeurt. Het is fijn dat we er samen over kunnen praten, oplossingen kunnen zoeken. Ik merk echt dat mijn burn-outklachten verminderen. Elsbeth kan ook met de kinderen iets gaan doen, zodat ik even rust heb. Zij merkt dan ook welke wisselwerking de kinderen op elkaar hebben. Het is fijn om daarover van gedachten te wisselen."

Dit is een win-win-situatie

Dankbare taak
Vrijwilligster Elsbeth lacht en zegt: "Het is een win-win-situatie. Dit is zulk dankbaar werk." 

Elsbeth is 68 jaar en ging vier jaar geleden vanuit het onderwijs met pensioen. "Het eerste jaar hebben mijn partner en ik veel gereisd, maar daarna had ik teveel tijd over. Ik las dat Home Start vrijwilligers zocht. Het leek me wel wat, maar dacht dat het niet kon, omdat wij in het voor- en najaar met de caravan weg zijn." Ik meldde me aan nadat de coördinator van Home Start vertelde dat dit voor sommige gezinnen geen enkel bezwaar is, misschien zelfs fijn omdat juist in de lange zomervakantie soms extra steun welkom is."

Er volgde een vijfdaagse training en een 'klik-gesprek' met een hulpvrager. Dat werd het gezin van Jeltsje en Thomas. Het klikte. "Ik haal enorm veel voldoening uit het bieden van ondersteuning. Home Start geeft ook nascholingscursussen en organiseert lezingen. Soms ga ik daar samen met Sjoukje heen. Ook dat is een win-win-situatie."

Kun jij ook wel wat steun gebruiken?
Home-Start biedt opvoedingsondersteuning, praktische hulp en vriendschap aan gezinnen met jonge kinderen die tijdelijk een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Deze hulp is laagdrempelig door de inzet van getrainde vrijwilligers. Er is goede begeleiding gedurende het hele traject. 

Voor informatie:
Projectcoördinator Els Spaanstra
0635113852
home-start.nof@humantias.nl
www.humanitas.nl